Paleolityczna Wenus

Aleksandra Kuczyńska-Zonik

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-7996-076-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kuczyńska-Zonik, Aleksandra. Paleolityczna Wenus. Red. . : Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014, 229 s. ISBN 978-83-7996-076-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kuczyńska-Zonik, A.

T1 Paleolityczna Wenus

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

YR 2014

SN 978-83-7996-076-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 170221, author = "Kuczyńska-Zonik, Aleksandra", editor = "", title = "Paleolityczna Wenus", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego", year = "2014", address = "", isbn = "978-83-7996-076-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kuczyńska-Zonik, Aleksandra

ED -

TI - Paleolityczna Wenus

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

CY -

PY - 2014

SN - 978-83-7996-076-7

ER -

Netografia (standard APA):

Kuczyńska-Zonik, Aleksandra. Paleolityczna Wenus [baza danych online] : Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014 [dostęp: 14 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/paleolityczna-wenus-aleksandra-kuczynska-zonik-170221.

sztuka, górny paleolit, paleolityczna Wenus, przedstawienia antropomorficzne

Przedmiotem badawczym niniejszej monografii są górnopaleolityczne przedstawienia antropomorficzne z Europy Środkowej i Wschodniej, obejmujące malowidła, rzeźbę i ryty na płytkach. Wśród nich wyróżniono postacie kobiece, męskie, półzwierzęce oraz t...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7996-076-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp9
1.1. Historia odkryć przedstawień antropomorficznych11
Rozdział 1 Historia badań nad górnopaleolitycznymi przedstawieniami antropomorficznymi11
1.1.1. Antropomorficzne przedstawienia figuratywne w Europie Zachodniej11
1.1.2. Antropomorficzne przedstawienia figuratywne w Europie Środkowej, Środkowo-Wschodniej i Wschodniej12
1.2. Historia interpretacji przedstawień antropomorficznych14
1.2.1. Wizerunki paleolitycznych kobiet15
1.2.2. Figurki kobiet jako dekoracja, lalki i zabawki dla dzieci16
1.2.3. Sztuka paleolityczna jako element religii16
1.2.4. Kult płodności17
1.2.5. Ideał estetyczny18
1.2.6. Ideał erotyczny18
1.2.7. Wyobrażenia jako totemy i kontekst magiczny19
1.2.8. Wyobrażenia kapłanek21
1.2.9. Wyobrażenia założycielek rodów22
1.2.10. Uosobienie duchów chorób24
1.2.11. Figurki – lalki magiczne (kukiełki)25
1.2.12. Wyobrażenia zmarłych i duchów przodków26
1.2.13. Skojarzenie symboliki męskiej i żeńskiej27
2.1. Osadnictwo29
Rozdział 2 Przedstawienia antropomorficzne kultur oryniackich i przejściowych29
2.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi30
2.2.1. Brno30
2.2.2. Galgenberg30
2.2.3. Geißenklösterle31
2.2.4. Hohle Fels33
2.2.5. Hohlenstein Stadel34
2.2.6. Kostienki XII34
2.2.7. Kostienki XIV34
2.2.8. Vogelherd35
2.3. Analiza przedstawień antropomorficznych36
3.1. Osadnictwo44
Rozdział 3 Przedstawienia antropomorficzne kultur graweckich44
3.2. Sztuka grawecka w Europie Środkowej, Środkowo-Wschodniej i Wschodniej46
3.3. Kultura pawlowska47
3.3.1. Osadnictwo47
3.3.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi48
3.3.2.1. Dolní Věstonice48
3.3.2.2. Pavlov52
3.3.2.3. Předmostí53
3.4. Kultura willendorfska55
3.4.1. Osadnictwo55
3.4.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi55
3.4.2.1. Brno II55
3.4.2.2. Cejkov57
3.4.2.3. Milovice57
3.4.2.4. Moravany-Lopata57
3.4.2.5. Moravany-Podkovice57
3.4.2.6. Petřkovice58
3.4.2.7. Spytihněv58
3.4.2.8. Willendorf II58
3.5. Kultura kostienkowsko-awdjejewska60
3.5.1. Osadnictwo60
3.5.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi60
3.5.2.1. Awdjejewo60
3.5.2.2. Gagarino62
3.5.2.3. Hotylewo II63
3.5.2.4. Kostienki I66
3.5.2.5. Kostienki IV (Aleksandrowka)68
3.5.2.6. Kostienki VIII (Telmanskaja)68
3.5.2.7. Kostienki XIII68
3.5.2.8. Zarajsk68
3.6. Stanowiska kultur graweckich na terenie Niemiec69
3.6.1. Osadnictwo69
3.6.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi70
3.6.2.1. Hohle Fels70
3.6.2.2. Mainz-Linsenberg70
3.6.2.3. Mauern70
3.7. Kultury epigraweckie71
3.7.1. Osadnictwo71
3.7.2. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi71
3.7.2.1. Dobraniczewka71
3.7.2.2. Jelisiejewiczi72
3.7.2.3. Ignatiewka72
3.7.2.4. Kapowa73
3.7.2.5. Kostienki II73
3.7.2.6. Meziriczi74
3.7.2.7. Mezyń75
3.7.2.8. Min’ewski Jar77
3.7.2.9. Mołodowa V77
3.7.2.10. Rodakowo78
3.7.2.11. Rogalik78
3.7.2.12. Suponiewo79
3.8. Analiza przedstawień antropomorficznych80
3.8.1. Surowiec80
3.7.2.13. Timonowka80
3.8.2. Technika produkcji81
3.8.2.1. Obróbka ciosu mamuta82
3.8.2.2. Modelowanie i wypalanie gliny85
3.8.3. Forma i rodzaj przedstawień86
3.8.4. Uszkodzenia88
3.8.5. Płeć89
3.8.5.1. Przedstawienia nieokreślone90
3.8.5.2. Przedstawienia kobiece91
3.8.5.3. Przedstawienia męskie92
3.8.6. Stopień schematyzmu93
3.8.7. Wymiary93
3.8.8. Ornamenty94
3.8.9. Miejsce znalezienia97
3.8.10. Sposób użytkowania99
3.8.11. Motywacje99
3.9. Podobieństwo przedstawień antropomorficznych na Syberii101
3.10. Podsumowanie102
4.1. Osadnictwo103
Rozdział 4 Przedstawienia antropomorficzne kultur magdaleńskich103
4.2. Sztuka magdaleńska w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej105
4.3. Przedstawienia antropomorficzne w Europie Zachodniej106
4.4. Stanowiska z przedstawieniami antropomorficznymi109
4.4.1. Andernach109
4.4.2. Arlesheim111
4.4.3. Bad-Kösen-Lengefeld111
4.4.4. Bärenkeller111
4.4.5. Býčí skála112
4.4.6. Dzierżysław113
4.4.7. Felsställe115
4.4.8. Gönnersdorf115
4.4.10. Klausen122
4.4.9. Hohlenstein bei Edersheim122
4.4.11. Kniegrotte123
4.4.12. Kůlna123
4.4.13. Jaskinia Maszycka123
4.4.14. Mittlere Klause125
4.4.15. Monruz125
4.4.16. Moosbühl126
4.4.17. Nebra126
4.4.18. Oelknitz128
4.4.19. Pekárna129
4.4.20. Petersfels130
4.4.21. Ražice132
4.4.22. Rytířska132
4.4.23. Schweizersbild133
4.4.24. Teufelsbrücke134
4.4.25. Weiler134
4.4.26. Wilczyce134
4.5. Analiza przedstawień antropomorficznych139
4.4.27. Rusinowo139
4.5.1. Surowce i technika produkcji139
4.5.2. Rodzaje przedstawień143
4.5.3. Formy przedstawień144
4.5.4. Uszkodzenia przedstawień145
4.5.5. Płeć przedstawień145
4.5.6. Stopień schematyzmu145
4.6. Analogie146
4.7. Interpretacje przedstawień w kulturach magdaleńskich147
4.8. Podsumowanie148
5.1. Bóstwa płodności i matriarchat151
Rozdział 5 Współczesne interpretacje górnopaleolitycznych wyobrażeń antropomorficznych151
5.2. Androgynia153
5.3. Symbolika numeryczna i przestrzenna156
5.4. Szamanizm159
5.5. Struktura społeczna164
5.5.1. Wizerunki kobiet z przeszłości164
5.5.2. Struktura demograficzna167
5.5.3. Stany chorobowe169
5.6. Samoświadomość i satysfakcja seksualna171
5.7. Człowiek i środowisko172
5.8. Interpretacje męskich symboli płciowych180
5.9. Podsumowanie183
Zakończenie185
Bibliografia187
Tablice197

Wstęp

Problembadawczyprzedstawieńantropomorficznychwsztucegórnegopa-

leolitupojawiłsięjużpodkoniecXIXinapoczątkuXXw.,kiedytoznaleziono

pierwszefigurkitegotypu.Wtymczasiekobiecewyobrażeniaodkrywanona

różnychstanowiskachEuropyiAzji,azainteresowaniebadaczytymprzedmio-

temznalazłowyrazwpublikacjiwieluinteresującychpracnaukowychnatemat

sztukipradziejowej.Badaniaprzedstawieńantropomorficznychmająwięcdługą

tradycję,jednakżewmiaręrozwojunaukiimetodbadawczychjednehipotezy

byłyzastępowaneinnymi.Wielehistorycznychinterpretacjidotyczącychgórno-

paleolitycznychprzedstawieńludzkichzostałopoddanychkrytyceiodrzuconych.

Ichmiejscezajęłynowe,opartenaszczegółowychanalizachinajnowszychod-

kryciachnaukowych.Przykłademtakiejhipotezybyłouznanie,żekoncepcja

sztukirozwijałasięodelementówgraficznychwpostaciprostychznakówisymboli

doformskomplikowanych,składającychsięnacałeobrazy.Dowodemnafał-

szywośćtegozałożeniabyłoodkryciew1994r.wjaskiniChauvetweFrancji

bogatychmalowidełnaskalnych,którychkunsztpotwierdziłznajomośćwysokiej

technikiartystycznejuspołeczeństwznajdującychsięwewczesnejfazierozwoju

(32-30tys.latBP

1).

Odponadstulatzagadnieniegórnopaleolitycznychprzedstawieńantropo-

morficznychinspirowałowielubadaczy,awrazzodkrywaniemnowychzabyt-

ków-przykładówsztukiantropomorficznejpojawiałysięnoweteorieiinterpre-

tacje.Dotychczasowystanbadańpozwalanakrytycznepodejściedowieluhipo-

tezbadawczychiuznanieichza„historyczne”orazformułowanienowych,opar-

tychnaobiektywnychanalizachbadawczych.

Przedmiotembadawczymniniejszejmonografiisąprzedstawieniaantropo-

morficzneobejmującemalowidła,rzeźbyirytynapłytkach.Wśródnichwyróż-

nionopostaciekobiece,męskie,półzwierzęceoraztakie,którychpłećjesttrudna

dookreślenia.Zasięgprzedmiotowyuwzględniarównieżsymbolepłciowewpo-

staciprostychznakówrytychlubrzeźbionych.Bezwątpieniasztukaomawiane-

gookresuzdominowanajestprzezprzedstawieniakobiece,dlategotoonesta-

nowiłydotejporygłównyprzedmiotbadań.Spowodowałoto,żewyobrażenia

męskielubantropomorficzne(bezokreślonejpłci)bardzorzadkolubwogólenie

pojawiałysięwopracowaniachnaukowych.Wpracyzostaniewięcpodjętaana-

1BP-BeforePresent.

Brak wyników

Paleolityczna Wenus

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra