Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
MariaMendel,WiesławTeiss
izbiorowej),integracyjną(utrzymaniewewnętrznejspójnościgrupy)orazedu-
kacyjną(kumulowanieinformacjiiwłączaniewsystemdoświadczeń,oceniwie-
dzy)2.Łatwozauważyć,żecytowanyautor,zgodniezówczesnymipoglądamina
tentemat,przyjmowałwąskąinterpretacjęfunkcjiirolipamięci,sprowadzającją
przedewszystkimdoznaczeniaoperatywnegoorazobronnego.
Wspomnianypunktwidzenia,chociażważnywogólnymrozumieniumiejsca
irolipamięciwżyciuspołecznym,odbiegaodobecnych,główniekulturowych,
komunikacyjnychorazkreatywistycznychinterpretacjipamięci,naczelezkon-
cepcjamim.in.PaulaRicoeura,Pierre)aNory,AleidyiJanaAssmannów.Otakim
szerokimikreatywnym,bliskimnaszemustanowiskuujmowaniuistotyitwór-
czychmożliwościpamięcipiszeBogumiłKoss-Jewsiewieckinastępująco:nPamięć
niejestarchiwumtego,cobyło,niejestonarównież-przynajmniejzasadniczo-
wiedząoprzeszłościaniteżrejestremśladów.Jejkonstrukcjaijejprodukcjaopie-
rająsięnapracyprzyswajania(udomawiania)wteraźniejszości.Podmiot,zbioro-
wybądźindywidualny,konstruujesiebiepoprzezdziałaniaczynione/przyswajane
wczasie,pamięćjestwtymprocesiemiejscemwteraźniejszości,gdziepodmiot
fabrykujeaktualnośćprzeszłości”3.MożnapoHeideggerowskupowiedzieć,żepa-
mięćjestmiejscem-w-teraźniejszości,bytemntuoto”
,jednązpostaciDasein.
RozwijającmyślJewsiewieckiego,zauważamy,że-zjednejstrony-pamięć
bytujewkonkretnymmiejscu,fizycznymntu”
,gdzieprodukowanesąaktualne
znaczeniatego,cominione.Zdrugiejstrony,pamięci,którajestmiejscemwteraź-
niejszości,niedasięokreślićzapomocąkartezjańskiegoukładuwspółrzędnych,
aleniestanowitoprzeszkodywoznaczaniuprzezniąpunktuwpłynącymczasie.
Pamięćjestzatemmiejscem,wszczególnościmiejscemwteraźniejszejrzeczy-
wistości,wktórejpodmiotprzetwarzaprzeszłość,czyniącjączymśdzisiejszym.
Przyjmujemytakipoglądiwzgodzieznimmówimyopamięciomiejscu.Jednak
ujęcietejkategoriiwyłącznienapodstawiejednegostanowiskabyłobyjejzuboże-
niem,zawąskimzuwaginabogactwoopisówzwiązkupamięciimiejsca,zawar-
tychwpomieszczonychwksiążcetekstach.Todziękinimpamięciomiejscepulsuje
wtomiewielowymiarowościąswoichznaczeńitoonesprawiły,żenaszamyślotej
kategoriiprzybrałabardziejrozwiniętąiradykalnieotwartąpostać.
Opiskategoriipamięciomiejscaniemalwcałościwypełniatęnasząwypowiedź.
Stanowionzarównowyrazwymiany,zachodzącejwtokulekturyprzedstawionych
wksiążcetekstów,jakijejrezultat.Nasząintencjąprzytymbyło,bykonceptualiza-
cjapodjętegozagadnieniadokonywałasięwświetlepracposzczególnychautorów
(zarazembadaczyspołeczno-edukacyjnychiartystów),aletakżedoświadczenia,
2
J.Szczepański,Pamięć,nOdra”1986,nr3.
3
B.Koss-Jewsiewiecki,Przedmowa(w:)Inscenizacjepamięci,red.I.Skórzyńska,Ch.Lavren-
ce,C.Pépin,Poznań:WydawnictwoPoznańskie2007,s.11.
