Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odredaktorów.Pamięć,miejsceikategoriapamięciomiejscaś
13
będącedrwinązkonstruktywnejwiedzyhistorycznej,ciągleprzysparzająpopu-
larnościlideromtakim,jakDonaldTrump(wdrodzedoBiałegoDomuzhasłem
nMakeAmericagreatagain!”),ViktorOrban(operującystrachemwzbudzanym
wizjamiwyimaginowanejprzyszłości,żeznowuprzyjdą,ponowniezabiorąitd.)
czyJarosławKaczyński,zachęcającydoporzucenianmikromaniinarodowej”ido
nwstaniazkolan”Polakównhistorycznie”zdolnychdorzeczywielkich,jakwielka
byłanp.nPolskaJagiellońska”
.
Wtychwarunkachwzrastaznaczeniepedagogiczniezorientowanejrefleksji
nadpamięciąimiejscem.Naszymzdaniemrefleksjataniepozostajebezzna-
czeniawobeckształturetrotopiijakofigurypowrotudoprzeszłościorazformjej
dominacji.Tanzasadawspółczesności”
,rodzajprzestrzennejracjonalności,we-
dlektórejpowrótnminionego”zarządzaprodukcjąaktualnychznaczeń,nietylko
wytwarzanoweznaczeniamiejsc(miejscapamięci),aleitworzymiejscanowe,
eksploatującpamięćjakonieskończonyzasóbwyobrażeń(pamięćmiejsc,nieko-
niecznierzeczywistych,nierzadkoniemającychżadnejreprezentacjiwnarracjach
czytzw.faktachhistorycznych)9.Krytycznaanalizatychmiejscitychpamięci-
niezbędnawperspektywiepotrzebyzatrzymywanianierówności,pogłębiających
sięwretrotopicznymładzie-niebędziemożliwabezaktualizacjistudiówwokół
relacjipamięć-miejsce.
Piszącoretrotopii,Baumansporomiejscapoświęcaspołecznymnierówno-
ściom10.Przestrzegaprzedretrotopicznąmaszynąprodukującąznaczeniapodwa-
żającesenssolidarności(októrejprzeszłośćuczy,żejestdrogainieopłacasię
nadłuższąmetę)11albowynikającązpetryfikującejsięwtakichokolicznościach
zasadyporównywania.Naprzykładwodniesieniudołaknącegosprawiedliwości
świata,wodpowiedzinaprzepaścipomiędzybogatymiabiednymi,wzorymy-
śleniaospołecznierównymntuiteraz”opierająsięnakonfrontacjiznadmiernie
eksploatowanąiiluzorycznąprzeszłościąinieprowadządorozwiązywaniaaktu-
alnychproblemów,leczjewrzeczywistościodsuwają.Pojęciamającewyjaśniać
nierówności,stanowiskapolityczne,strategiewalkizbiedąitd.sąwyrazemrela-
tywizacjizachodzącejwświetletej,jakbyuwewnętrznionejspołecznie,dyscypliny
powrotu(dyskursnobiektywnych”uwarunkowańubóstwaitp.)12.
Powrótmożebyćzatemniszczący,stanowiącwyrazobronystatusquoopie-
rającegosięnaniesprawiedliwości.Możebyćteżbudujący,gdytowarzyszymu
tworzeniesięnowychpodmiotowościipolitycznychreprezentacji.Retrotopiczne
spojrzeniewtyłmożebyćnp.konstruktywnymodwołaniemkusilespołeczności,
9
Zob.rozwinięcietegostanowiskaw:M.Mendel,Pedagogikamiejscawspólnego.Miasto
iszkoła,Gdańsk:WydawnictwoNaukoweKATEDRA2017.
10
Z.Bauman,Retrotopiaś,s.86-111inn.[s.149-202].
11
12
Ibidem,s.98[s.170].
Ibidem,s.94[s.166].
