Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żezanimosiadłwWiedniu,przebywałwBerlinieiZurychu.Jakożebyłemjeszcze
bardzomłody,nieprzyszłomidogłowy,byzapytaćgo,czypodróżsfinansowali
rodzice.Zpewnościąbylibardzoubodzy,ponieważnigdyniemówiłmiotym,
czymzajmowałsiędziadek.Znamjedynieopowieśćoucieczcedziadkaprzed
nadciągającąarmiąrosyjskąpodczasIwojnyświatowejiotym,żezmarłwczasie
tejwojnyjakouchodźca.
Ojciecbyłjednymzdziesięciorgadzieci,aleprzyżyciuzostałajednasiostra
itrzechbraci,cobyłotypowymzjawiskiemprzywysokiejśmiertelności
niemowląt.NajstarszybratijedynasiostramieszkaliwNowymJorkuinadalżyli
wubóstwie.MłodszybratJosefpodążyłzaojcemdoWiednia.Ojcieczajmowałsię
Josefem,apojegośmierci–pamięciąonim.Josefniepozostawiłposobieśladu.
OdchwiliprzyjazdudoWiedniapozostawałnautrzymaniumojegoojca.Podczas
Iwojnyświatowejsymulowałchorobęnogiiprzezczterylatajejtrwaniastale
kulał.Udawałtakdoskonale,żepoklęsceAustriiztrudemnauczyłsięchodzić
normalnie.Byłbezdzietny,amalutkiemieszkanie,wktórymmieszkałzżoną,nie
nadawałosięnawetnaprzyjęciejednegogościa,choćbynachwilę.Nigdynie
lubiłemtamchodzić,bomusiałemstaćpośrodkusalonu,którysłużyłrównież
zasypialnię,iwysłuchiwaćnarzekańokoszmarnejsytuacjigospodarczejijego
niekończącychsiętrudnościach.GdyWiedeńznalazłsięwRzeszyNiemieckiej,
Josefnielegalnieprzekroczyłgranicębelgijskąiuciekłponowniew1940r.,
poczymzostałinternowanywoboziefrancuskiegoreżimuVichywrazzinnymi
bezpaństwowcami–rozbitkamitakimijakonsamijegożona.Mójojciec,
mieszkającyjużwNowymJorku,dostawałodJosefagorączkoweprośbyopomoc,
aleniemiałpieniędzynabilety,któreumożliwiłybyJosefowiucieczkę
doAmeryki.W1942r.,gdyrozpoczęłysiędeportacjezestrefyVichy,Josef
zniknął.„Krewbratamegociążynamnie”–powiedziałwtedymójojciec.
Powtórzyłtesłowawielelatpóźniej,comiałooznaczać,żeto,iżniezapłacił
zakabinęnastatku,byłojegonajwiększymgrzechem,niedoodkupienia.W1978
r.szukałemJosefawspisiedeportowanychzFrancji.JosefHilbergwnimnie
figurował.Dojakiegostopniaczłowiekmożestaćsię„niewidzialny”?Wtedy
przypomniałemsobie,żemoidziadkowiezawarliślubreligijnyijeśliJosefnie
podjąłurzędowychstarańozmianęnazwiska,wjegodokumentachwidniałoby
nazwiskopanieńskiemojejbabki–Gaber.Choćosobyzajmującesiępowojnie
weFrancjitranskrypcjąspisówdeportowanychmogłymiećtrudności
zodczytaniemniektórychoryginalnychzapisów,udałomisięznaleźćGabera
Josefa,urodzonego23października1893r.w„Dzwyen”.Zostałdeportowany
14sierpnia1942r.Ponieważmiałjużczterdzieściosiemlat,prawdopodobnie
zagazowanogonatychmiast.
WprzeciwieństwiedoJosefamójstryjJakobwalczyłwIwojnieświatowej.
Służyłwartyleriiistrzelałzdziałwielkiegokalibru,wspierającwojskaniemieckie
