Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
onmiejscachpamięci”wpoezjiJuliuszaSłowackiego
[…]
Gdzieżjestem?oto!muryWestminsteru,
TamIzbaParów,tuTamizamgława
Połyskasłońcem.Przebiegałemchmurny
Ówpałaczmarłychzuczuciemprzestrachu;
Bojasambyłemjakumarływgmachu,
Aoniżyli…Niezajrzałemwurny
Wybiegłem–7
25
Pojawiasiętutajwyraźnyśladautobiograficzny,bowiemnapoczątkuwrześnia
1831rokuSłowackiprzebywałwLondynie–zwiedziłkatedręŚw.Pawłaizkate-
dralnejwieżypodziwiałpanoramęmiasta,oglądałgrobykrólewskiewWestminste-
rze8.Cóżjednakmatodoświadczeniewspólnegozopowieściąolosachkresowego
szlachcicażyjącegouschyłkuXVIstulecia–zdradzonegozdrajcyohiobowych
rysach?Wykreowananapoczątkuutworusytuacjanarracyjnajestniekoherentna
wobecdalszychpieśnipoematu,chociażmożnajątakżeuznaćzaprzykładkom-
pozycjiopartejnaswobodzieasocjacji9.Nakompozycjizaważyłzapewnebiogra-
ficznykontekstdeterminującyrytmtworzeniaJanaBieleckiego:zasadniczaczęść
utworupowstaławKrzemieńcuwlipcu1830roku,alewstępnyfragmentzostał
dopisanydoukończonejjużpowieścipoetyckiejponadrokpóźniej,powizycie
autoranadTamizą.Nietłumaczytojednakwpełnianiniekoherencjinarracji,ani
gestukapitulacjipamięciwobectajemnicukrytychwprzeszłości.Poznawczypesy-
mizmwyrażonywewstępie,którywporządkuchronologicznymbyłepilogiem,
mógłsięwiązaćzautoocenąpoematu.WkorespondencjiSłowackiegomożnazna-
leźćliczneśladykrytycznychopiniiodwóchpierwszychtomachwłasnychPoezji,
wydanychw1832.Zperspektywyczasuautordostrzegałsłabośćwarstwyide-
owejtamtychutworów,chociażnaogółniepodważałichwalorówkompozycyj-
nychiestetycznych.AlewprzypadkuJanaBieleckiegotowłaśnieteaspektymogły
skłonićpoetędowyznania,żejegowyobraźnianiesprostałaciemnemuarchiwum
kultury.opisyBrzeżaniokolic(zamku,wiejskiegokościółka)sąszkicoweische-
matyczne,ibyćmożezacytowanewstępnewersybyływyrazemautorskiegobraku
zadowoleniazwykreowanegowpoemacieobrazuprzeszłości.nUbiegłewieki”oka-
załysięzamkniętąksięgą,którejwyobraźniaisłowopoetyniezdołałyotworzyć.
Twórczaporażkanieoznaczałajednakrezygnacjizprzywracaniażycianumar-
łymkształtom”.NapisanądwalatapóźniejGodzinęmyśli10równieżotwieranamysł
nadsposobamiodzyskaniaminionegoczasuipamięciutraconychmiejsc:
7J.Słowacki,JanBielecki,tamże,s.65-66.
8
Swojelondyńskiewrażeniapoetazrelacjonowałwliściedomatkiz10września1831roku.
9
TakwidzitonaprzykładMikołajSokołowski,zob.tenże,JuliuszaSłowackiegopoematy
owzrościeindywidualnegoumysłu,w:PięknoJuliuszaSłowackiego,t.2:Uniwersum,red.J.Ław-
ski,G.Kowalski,Ł.Zabielski,Białystok2013,s.209-217.
10JanBieleckizostałnapisanywlipcu1830roku;pierwodrukpoematuukazałsięwpierw-
szymtomiePoezji[Paryż1832];Godzinamyślipowstaławostatnichmiesiącach1832,pierwo-
drukwtrzecimtomiePoezji[Paryż1833].
