Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
istotniejszego,możebardziejwieloznacznegoinapewno
bardziejmrocznego4.Zrozmaitychpowodówiróżnymi
podążającdrogami,sceptycyoczywistejlektury
dochodzilidowniosku,że
PanTadeusz
towbrew
panującymopiniompoematmistyczny,amoże
imetafizyczny.JanLechoń5,CzesławMiłosz6,Joanna
Salamon7,poniekądtakżeZdzisławKępiński8uczynili
tojużdawnotemu.Niestety,poprzestalinaniewyraźnych
sugestiach(wyłączającoczywiścieKępińskiego,który
jednakzwiązałswojąinterpretacjęzrozległymświatem
naukhermetycznych,coopróczniewątpliwychzalet
przyniosłoinieuchronneograniczenia).Praktyczniewięc,
czytając
PanaTadeusza
jakopoematmetafizyczny,
zmuszenijesteśmyzaczynaćodpoczątku,ato,rzecz
jasna,nietylkomartwi,aleinapełniaradościąserce
badaczapozbawionegoprzesądów9.
Azatem–metafizyczny.Leczcotomiałobywłaściwie
znaczyć?Możemetafizycznyjak
Rajutracony
Miltona
albowielkiepoematyBlake’a:
Cztery
Zoa
,
Milton
,
Jerusalem
?Idącdalej–jakpoematyEliota:
Ziemiajałowa
,azwłaszcza
Czterykwartety
10.Jak
Elegie
duinejskie
Rilkego,oileuznamyjeoczywiściezapoemat
(wartochybataknaowoarcydziełospojrzeć).Mickiewicz,
Milton,Blake,Eliot…Bardzoryzykownezestawienie,lecz
przecieżmówimycałyczasotekstachpoetyckich
penetrującychobszarymetafizyczne.Otekstach
dotyczącychtajemnicybytu,zagadkizła,istotyczasu,
przezwyciężeniaśmierci11.
Trzebajeszczezapytać,ojakiejmetafizyce
myślimy12.Ofundamentach,którestworzył
Arystoteles13,adlamyślichrześcijańskiejprzystosował
TomaszzAkwinu?Amożeometafizycekartezjańskiej,
Mickiewiczowiprzecieżznanej?Alboraczejosystemach
KantaiHegla,którerzucającieńnacałąepokęiktórych
arkanatakżepoecimusieliprzemyśleć?14
Zdrugiejstrony–zadająctepytaniadziś,napoczątku
XXIwieku–jakżeniezaprosićdostołuobradMartina
Heideggera,choćniektórzybędąsiękrzywić,żektośtaki
spijasoplicowskimiód15.Jednakuniknąćtejobecnościsię
