Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
owiarygodności,omałoważnychszczegółach.Tylko
niewrażliwynalirycznepięknoiwyjątkowopedantyczny
badaczmógłbyzapytać,czynaprawdęwieprz„zgrzyta”
iczy„snopyzbożakradnie”–wdodatku„nazapas”
–iczyniesiejepotemdospiżarni,awreszcie,jakniesie
–nagrzbiecieczymożejakośinaczej?Mówiącszczerze,
takąscenętrudnosobienaprawdęwyobrazić,podobnie
jakpołożeniekarczmyJankiela,oczympisałKępiński20.
Blakeodpowiedziałby,żeoczywiścietosprawa
wyobraźni(
Imagination
),iprzypomniał,iżpozbawiony
wyobraźnichrześcijaninniemożedostąpić
zbawienia21.Jawolęmyśleć,żeMickiewiczopisałnam
wieprzametafizycznego,nietyleobdarzonegorozumem
izaniepokojonegotym,codziejesięakuratpobitwieico
rozegrasięniebawemwotaczającejprzyrodzie,lecz
wieprzastanowiącegoczęśćmetafizycznego
gospodarstwa.Boostatecznieczyminnym,jaknie
metafizycznymgospodarstwemjestświatpokazany
w
PanuTadeuszu
–świat,amożeraczejświaty?Jak
tepojęciasprecyzować?Abyuczynićkroknaprzód,
wystarczydefinicjanajprostsza:wszystko,cojest,
nazywamyświatem22.Niema,jaksięzdaje,specjalnego
powodu,byprzypominaćohierarchiibytów,boniejest
onawujęciuMickiewiczataksztywnainiezmiennajak
wpismachfilozofów:Arystotelesa,Augustyna,Tomasza
zAkwinu.Zmieniasięwzależnościodpunktuwidzenia
iprzenikliwościpatrzącego.Tenwieprzkradnącysnopy
możewiedziećiczućdużolepiej,niżnamsięwydaje.
Agwiazdy,wktórepatrzyWojski,mówiąznaczniewięcej
niżrzeczmartwa,czylinieożywionaipozbawiona
jakiejkolwiekduszy23.
Dwoistośćspojrzeniakoniecznajest,rzeczjasna,
podczaslektury,choćMickiewiczczęstonasuwodzi,
prowadzinamanowcekonkretuirealistycznegopiękna,
awreszciezabieranawędrówkę,którakończysię
wprywatnymmuzeumpamięciwygnańca.Ktoniechce
pozostaćnapowierzchni,musiruszyćwgłąbalboteż
próbowaćoderwaćsięodziemi,zresztąbezgwarancji,
żeówtrudnaprawdęsięopłaci24.Zachowującdwoistą
