Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Proteuszowapostaćpolityki
Przedstawionypowyżejzarysmodeluwyjaśnianiapolitykijakofeno-
menupochodnegowstosunkudodziałania,interpretowanegojakocecha
interakcjimiędzyludzkich,jestrównieżnowymujęciemmyśleniaopo-
litycesamejArendt51.Nowymwtakimsensie,żejestpropozycjąinter-
pretacjiprzezzewnętrznewobecjejsłownikaujęcieprocesów,któreprzez
swójformalnycharaktertworząpomostmiędzyparadygmatemmyślenia
wyznaczonymprzeztenżesłownikauniwersalnymproblemem,jakimjest
politycznystatusczłowiekawkosmosie.Drugafrazawostatnimzdaniu
jestcelowąparafraząmyśleniaArendtoczłowieku,którewychodzipoza
dotychczasowehistorycznedoświadczenia,akierujemyśleniekuprzy-
szłości.WdotychczasowychinterpretacjachmyśliArendtspotykamy
ujęciapolitykijakofenomenuocharakterzehistorycznymlubteżpoświę-
coneanaliziedoświadczeńhistorycznych,zwłaszczawkontekścieetyki
(orazideijeokreślających),problemuzłaizjawiskatotalitaryzmu,które
zperspektywyKondycjiludzkiejsąjedynieprzełomowymimomentami
whistoriiczłowiekawspółczesnego.Alecharakterystykadziałania,którą
zaprezentowałaArendt,wykazujemiędzyinnymi,żepolitykiniemoż-
nazredukowaćdozasadetykizewzględunajejprocesualnycharakter52.
Działaniejestprzedewszystkimfenomenemzwiązanymzpojawieniem
sięludzkichzbiorowościoraztakąichorganizacją,któranadajeimdyna-
mikęwykraczającąpozaznanesystemyorganizacjispołecznychwświecie
naturalnym.Todziękitejdynamicemożemykształtowaćwarunkidziała-
niawtakisposób,abywewzajemnychrelacjachzachowaćtęunikalnąpod
wielomawzględamicechęrelacji,określanązapomocąkategoriipodmio-
towości.Podmiotowośćwjejujęciujestcechąrelacjipolitycznychijeśli
pozostajenawetwzwiązkuzpodmiotempoznania,torelacjejekonstytu-
ującepozostajązarównozmienne,jakizłożone,którytowątekprzewija
sięprzezwszystkierozdziałytejksiążki.
Strategięprzerzucaniapomostówmiędzynaszymidoświadczeniami
aświatemcharakteryzujesamaArendtwodniesieniudofunkcji,jaką
spełniametaforawmyśleniu.Doświadczeniejesttąpłaszczyznąodniesie-
nia,któranadajemyśleniuArendtcharakteruniwersalny,równieżprzez
związki,jakiezachodząmiędzynimi,ijesttowpewnymsensiezwiązek
51
Por.S.Buckler,HannahArendtandPoliticalTheory.ChallengingtheTradition,
EdinburghUniversityPress,Edinburgh2011,s.154inn.
52Zwróćmyjużtutajuwagęnafakt,żetegotypurzeczowatezaodwołującasiędo
procesustawiazarównoaksjologiczne,jakinormatywneujęciaetyki(normatywną
teoriepolitykirównież)wproblematycznejsytuacji,choćmoglibyśmyuważać,żejest
dośćoczywista.Rzeczwtym,żenawetjakozorganizowanezbiorowościniekontro-
lujemyprocesów.
27
