Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
wtymHzwrotomdoadresata”–wjęzykumówionymmieszkańcówKra-
kowa(Ożóg1990:62–70)orazmonografięKazimierzaSikoryGrzeczność
językowawsi.Cz.I.Systemadresatywny(2010).Klasycznąpracąwykorzystu-
jącąbadaniaankietowejeststudiumporównawczeEugeniuszaTomiczka
(1983)poświęconepolskiemuiniemieckiemusystemowiadresatywnemu.
WśródsocjolingwistycznychopracowańdotyczącychFAwjęzykufrancu-
skimwartonatomiastodnotowaćprekursorskąwtejdziedzinierozprawę
doktorskąDanielleAndré-LarochebouvyLaconversation:jeuxetrituels
(1980:709–749),monografięTuouvous:l’embarrasduchoix,podredakcją
BertaPeetersaiNathalieRamière(2009),poświęconązaimkomdrugiej
osoby,oraznumerpismaHLangageetsociété”natensamtemat:„Com-
menttum’parles!”Lespronomsd’adresse:langueetdiscours(2004,nr108).
TrzecinurtbadańnadFAreprezentujepodejścieinterakcyjne,rozwija-
neprzedewszystkimprzezfrancuskąjęzykoznawczynięCatherineKerbrat-
-Orecchioni(1992,2005,2010a),któreskupiasięnarolitychformwprze-
bieguinterakcjiwerbalnych.Turównieżmateriałbadawczystanowiąwypo-
wiedziautentyczne,aleprzedmiotemanalizyjestcałainterakcjaijejkon-
tekst,aniepojedynczerepliki,wktórychwystępująFA,jaktozazwyczajma
miejscewbadaniachsocjolingwistycznych.Zwrotydoadresatapostrzegane
sąjakośrodkiorganizująceprzebieginterakcji,zwłaszczawielogłosowej,
służąceinicjowaniukontaktu,jegopodtrzymywaniu,wyznaczaniukolejnego
mówcylubprzekazywaniusobienawzajemgłosu.
Zujęcieminterakcyjnymwiążesięostatniezwyróżnionychprzeznas
podejść–pragmatyczne–rozpatrująceznaczenieFAzpunktuwidzenia
wartościillokucyjnejaktumowy,któremutowarzyszą.Wzależnościodin-
tencjiwypowiedziFAmogąbyćwyrazemsympatii,szacunku,lekceważenia
itp.Zwrotydoadresatabadanesątuprzedewszystkimzperspektywyteo-
riigrzecznościjęzykowej,stanowiącejjednązkluczowychraminterpreta-
cyjnychinterakcji.WpolskimjęzykoznawstwiefunkcjegrzecznościoweFA
analizowanesągłówniewramachbadańnadetykietąjęzykowąijejprze-
mianami(np.Marcjanik2009),wefrancuskim–wodniesieniudomodelu
grzecznościPenelopeBrowniStephenaLevinsona(1987),rozwiniętego
przezKerbrat-Orecchioni(1992:167–321;2005:187–241).Zgodnieztym
modelemkażdainterakcjastanowipotencjalnezagrożeniedlatwarzy
(face)rozmówcówrozumianejjakoichpublicznywizerunekiterytorium,