Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wskazówkąsąpreferencjeobywateliimechanizmydemokratyczne.Wobecnychokolicznościachwiele
działańmusiuwzględnićuwarunkowaniaizobowiązaniamiędzynarodowe.Obecniewdobie
współzależnościwprzestrzenimiędzynarodowej,państwanarodowenapotykająwograniczenia
wdziałaniachwewnętrznych.Wynikatozprawaeuropejskiego,międzynarodowychnorm,konwencjiitp.
PolskajestczłonkiemUniiEuropejskiej,copociągazasobąlicznekonsekwencjedlaprocesuprojektowania
iwy​ko​ny​wa​niawie​lupo​li​tykpu​blicz​nychpań​stwa.
Działaniapubliczneuwarunkowanesąpotencjałeminstytucjonalnympaństwaispo​łe​czeń​stwa
(ca
​
pa
​
ci
​
ty).Niektóreinterwencjewymagająuzyskaniawkrótkimczasieznacznychzasobów,naprzykład
pieniędzyczykompetencji.Rządmożewymyślićprogramszybkiegoobniżeniapoziomuprzestępczości.
Analizamożewskazaćjednak,żeniedostępnesąodpowiednieśrodkinazwiększenieliczbymiejscw
więzieniach.Możebyćtobarierątrudnądopokonaniawkrótkimterminie.Tegotypudylematyistniejąw
niemalwszystkichpolitykach.Pomysłymusząbyćsilnieosadzonewre​aliach,zwłaszczatrudnesąkwestie
związanezocenąpotencjałuinstytucji,którebędąwdrażałyróżneelementyprojektowanychdziałań.Jak
wskazujeOECD,powinnyonemiećpotencjałdoanalizowania,regulowaniaiza​rzą​dza​nia12.Osobną
kwestiąjestsposóbocenydysponowaniatympotencjałem(OECDnazywatopotencjałem
dore​for​mo​wa​nia).
Wdziałaniachpublicznychmamytakżedoczynieniazlicznymizjawiskami,którekomplikująproces
formułowaniapolitykpublicznychiichwykonywania.Jednymznichjestzjawiskoniezamierzonych
konsekwencji.Tojedenznaj-istotniejszychproblemówwdziałaniachpublicznych.Naprzykładpodnosząc
podatkinapapierosy,możemyspowodować,żedojdziedozaostrzeniazjawiskaprzemytu.Ciekawym
przykłademjestdziałanierząduijegokonsekwencjewwa​run​kach,gdydochodzidokatastrofnaturalnych.
Powstałapraktyka,żerządwypłacarekompensatyposzkodowanym.Napierwszyrzutokadziałanie
społeczniezasadne,będącewyrazemsolidarnościwmomencieciężkiegozrządzenialosu.Tymczasem
todziałaniemadalekoidąceniezamierzonekonsekwencje.Otóżhamujerozwójrynkuubezpieczeń
związanychzochronąnieruchomości.Rządosłabiarynkowemechanizmy,któremogąbyćpodstawą
doupo​ra​niasięzpro​ble​memzda​rzeńlo​so​wychtypupo​wo​dzie,wi​chu​ryitp.13.
Państwoopiekuńcze?Rozrostpoladziałańpaństwawwynikumultiplikowaniapolitykpublicznychnie
posiadabezpośredniegoodniesieniadotradycyjnychkoncepcjipaństwaopiekuńczego(welfarestate).Nie
formułujeponiższychrozważańwtakichramachpojęciowych.Zresztąwostatnichdekadachpowstałcały
szereginnychkoncepcjiwspółczesnegopaństwa,wktórychpunktemodniesienianiejestwkładinstytucji
państwadopoziomudobrostanuobywateliczystopnia,wjakimtendobrostanuzależnionyjestodrozmiaru
zaangażowaniapaństwawsprawyredystrybucji.Powstałykoncepcje–częstonapotrzebyformowania
nowychmodelipolitykispołecznej–wskazującenapaństwojakowspółtwórcęwarunków,wktó​rych
jednostkaodnajdujedlasiebiemożliwościzaspokajaniaswoichpotrzeb,rozwojuosobistegoizbio​ro​we​go
(opor
​
tu
ni
​
​
tysta
​
te),czypaństwajakosystemuzasad(enablingstate),którezapewniajązaspokojeniepotrzebi
rozwój.Wówczasdziałaniapaństwaskonfigurowanesąnatworzeniesystemubodźców,któreinspirują
działaniazbioroweskierowanenazaspokajaniepotrzeb(systembodźcówwsystemiepodatkowym,opłat
zaokreśloneusługipubliczne,abypowstałymechanizmydostarczaniapożądanychusługpublicznych).
Powstajątakżekoncepcjepaństwajakoelementuwstruk​tu​rach,wktórychkluczowymwymiaremżycia
zbiorowegojestspołeczeństwoobywatelskie.Toonomapełnićkluczowefunkcjespecyficznedoniedawna
dlapań​stwa14.
Punktemodniesieniawponiższychanalizachsąraczejkoncepcjepaństwawyrażonewinnych
kategoriach.Nieprzesądzająoneotym,czymaonobyćsocjalneczyliberalne(tojestograniczone
dofunkcjipaństwa„nocnegostróża”).Analizujępaństwowaspekciejegopotencjałudorozwiązywania
problemówzbiorowych,treścidziałań,zdolnościdooptymalnegodziałania.Nieprzesądzam,jakie
konkretnienarzędziapowinnoonostosowaćwodniesieniudodanychproblemów(np.socjalnych),
niezależnieodtego,zjakimmodelempaństwaonebardziejkorespondują.Wgruncierzeczywprzypadku
dzisiejszychpaństwrozwiniętychróżniceniesąwielkie.Azatemproblemdobrostanujednostek,poziomuich
bezpieczeństwasocjalnegojesttutraktowanyjakojedenzwieluwymiarówdziałaniapaństwa(jakkolwiek
podwie​lo​mawzglę​da​miistot​ny).
Wponiższychanalizach,zuwaginaichprzedmiot,odwołujęsiębardziejdokategoriizarządzania
publicznego,czylidomodelowaniastrukturorganizacyjnychpaństwaisposobuichdopasowywania
dozadaniaoptymalizacjidziałań.Konteksttworząturównieżkategorieanalizywykorzystywaneprzez
zwolennikówmodelupaństwaregulacyjnego.Mechanizmyregulacyjnesąkluczowymiinstrumentami
wy​ko​rzy​sty​wa​ny​miwewspół​cze​snychmo​de​lachdzia​łańpu​blicz​nych.
Koncepcjatakrozumianegopaństwazrodziłasię2–3dziesięcioleciatemu.Dochodziłowówczas
dostrukturalnychprzekształceńwpaństwachokreślanychwyjściowojakoopiekuńcze.Naukowcy
dyskutowalinadnowymiramamipojęciowymidlauchwyceniaprzeobrażeńwfunkcjonującychmodelach