Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CzęśćI.Państwoanaród
politycznych(świadcząotymchociażbypowstałewówczastakiezwiąz-
kifrazeologiczne,jak„racjastanu”czy„StanyZjednoczone”).Wskutek
zaborówjednakidominacjijęzykarosyjskiegonapodległychziemiach
polskichsłowo„państwo”definitywniewyparłowpolskiejterminologii
politycznejokreślenie„stan”.
Taspecyficznaiznamiennaróżnicanapłaszczyźniepojęciowej„pań-
stwa”i„stanu”jestwspółcześnieotyleistotnawdyskursiepolitycznym,
żeowielełatwiejbyłobyrozważaćdyskusyjnekwestie,naprzykładprob-
lemumowyspołecznej,stawiającwmiejsce„państwa”stanpolityczny
równoważącystannaturalny.Dlategoteżwewszelkichrozważaniachpo-
jęciowychnagrunciefilozofiipolitykipowinniśmymiećświadomośćtej
różnicy,tymbardziejżepaństwownowoczesnymdyskursiepolitycznym
nadalstanowikategoriępodstawową,wyznaczająctymsamymmiejsce
pozostałymkategoriomipojęciom.
Nazmianęznaczeniawspółczesnegopojęciapaństwawpłynęło–jak
mniemam–kilkaczynników.Przedewszystkimdzisiejszepaństwonie
jestjużpaństwemneutralnym,gdyżnapłaszczyźniepojęciowejzostało
utożsamionezustrojemdemokratycznym.Tymsamymwewszelkichroz-
ważaniachteoretycznych,aleteżwobszarzedziałańmiędzynarodowych,
podmiotemstałosiędemokratycznepaństwoprawa.Cowięcej,erozjiuleg-
łyfundamentalnedlanowożytnejkonstrukcjipaństwakategorietakie,jak
suwerennośćiobywatelstwo.Najdobitniejświadczyotymzresztąpogłę-
biającysięprocesintegracjieuropejskiejiwszelkiedyskusjedotyczące
budowaniaWspólnotyEuropejskiejjakowspólnotypolitycznej.
Problememstajesięwięcwyznaczeniejasnychijednoznacznychkryte-
riówpojęciapaństwa.PatrickDunleavy,podejmującpróbęichusystema-
tyzowania,twierdzi,żepaństwowczasachwspółczesnychoznacza
zbiórzorganizowanychinstytucji,wpewnymstopniuspójnychlubwza-
jemniepowiązanych,dziękiczemumamyprawoskrótowoopisywaćfunk-
cjonowanietychinstytucjiw„jednolitych”terminach;
wspomnianeinstytucjeoperująnapewnymterytorium,zamieszkiwanym
przezsporąpopulację,któraprzybrałaorganizacyjnąformęodrębnego
„społeczeństwa”;
społeczniezaakceptowanafunkcjatychinstytucjipolegana„definiowaniu
iwdrażaniukolektywnieobowiązującychdecyzji,dotyczącychczłonków
społeczeństwa”;
omawianeinstytucjewyznaczają„publiczną”dziedzinę,wodróżnieniuod
sfery„prywatnej”działalnościlubdecyzji6.
