Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
badaniadoświadczalneudowodnionoudziałstawonogówwprzenoszeniuchorób
wywoływanychprzezpierwotniaki,wirusyibakterie.Chociażjużodczasów
starożytnychgorączkę(febrę)wiązanozukłuciamikomarów,topoglądtenostatecznie
ugruntowałw1717r.Lancisitwierdząc,żemalariępowodują,,zwierzęceelementy’’
przenoszoneprzezkomary,aw1854r.lekarzfrancuskiwzachodnichIndiach
Beaupertuygłosząc,iżkomarywprowadzajądociałaczłowiekasubstancjewywołujące
malarię(zimnicę).Odkryciew1880r.zarodźcazimnicy–Plasmodiummalariaeprzez
francuskiegolekarzaiparazytologaLaveranamiałoprzełomoweznaczeniewhistorii
parazytologii.Zaodkrycieczynnikaetiologicznegozimnicy,aponadtozabadanianad
TrypanosomaiLeishmania,uczonytenotrzymałw1907r.NagrodęNobla.W1897r.
Ross,lekarzszkockiwIndiach,zaobserwowałzygotyPlasmodiumwżołądkusamicy
komara.Jednakostatecznewyjaśnienieprzenoszeniazarodźcówmalariiprzezkomary
zawdzięczamybadaczomwłoskim:Bastiarellemu,Bignaniemu,CelliemuiGrassiemu.
Poznaniewszystkichpostacirozwojowych,jakiepojawiająsiękolejnowcyklu
rozwojowymzarodźcazimnicy,nastąpiłodopierow1944r.,kiedytoHuffiCoulston
wykryliformytkankowetegopierwotniaka.
W1895r.Bruce,Koch,Grayiinniwyjaśnilimechanizmprzenoszeniaświdrowców
zapośrednictwemkomarów,muchytse-tse,bolimuszkiibąków,aw1903r.Bruce
iNabarrozaobserwowali,żeGlossinapalpalisprzenosiTrypanosomagambiense.
OdkrywcąBabesiabovis–pierwotniakawywołującegopiroplazmozęubydłabył
rumuńskimikrobiologBabesw1888r.,aSmithiKilbournew1893r.wykazali,że
pierwotniaktenjestprzenoszonyprzezkleszczaBoophilusannulatus.
Znaczeniepchełjakowektorówdżumyudowodniłeksperymentalniejakopierwszy
Simondw1898r.,arolęwszywprzenoszeniuriketsjiduruplamistegoniezależnieod
siebiewykazali,równieżnadrodzedoświadczalnej,Nicolle,ComteiConseilorazRiketts
iWilderw1909r.Rikettsprzeprowadzającbadaniaw1906r.zaobserwował,żekleszcz
DermacentorandersonijestgłównymprzenosicielemgorączkiplamistejGórSkalistych.
NicolleiManceauxw1908r.wykryliToxoplasmagondiiugryzoni,adopiero
w1923r.Jankuporazpierwszyopisałinwazjętegopierwotniakauczłowieka.
TradycjepolskiejparazytologiisięgająrównieżXIXwieku,awiążąsięgłównie
zdziałalnościąznanychzoologówpracującychnadsystematykąirozwojemzwierząt
pasożytniczych:MieczysławaKowalewskiego(1851–1919),MichałaSiedleckiego
(1873–1940)iKonstantegoJanickiego(1876–1932).Polskaszkołaparazytologiczna
wyodrębniłasięprzedewszystkimdziękipracombadawczymprof.Janickiego,
parazytologapolskiegooświatowejsławie,którywrazzeswoimiuczniaminadał
kierunekbadaniomwdziedzinieparazytologiiogólnej.Ichpraceprzyczyniłysiędo
poznanianowychgatunkówpasożytniczychpierwotniakówipłazińcóworazcykli
rozwojowychpasożytówzwiązanychześrodowiskiemwodnym,jakDiphyllobothrium
latum,Ligulaintestinalis,Triaenophorusnodulosus.Rozpracowaniecyklurozwojowego
D.latumprzezJanickiegoiRosenazostałouznanewtamtychczasachzanajwiększe
osiągnięciewhelmintologii.
ZnanymuczniemJanickiegoikontynuatoremjegobadańnadrozwojempasożytów
związanychześrodowiskiemwodnym,głównietasiemcówiprzywr,byłprof.
WincentyWiśniewski(1901–1958).
11
