Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iklasycznymłańcuchemoddechowym,wykorzystującymendogennezapasytak
węglowodanów(glikogen,trehaloza),jakitłuszczów.Utlenianieaminokwasów
niewielewnosidocałkowitegometabolizmuenergetycznegorobakówpasożytniczych,
jednakichrozkład(szczególnieglutaminy)dostarczaproduktówpośrednichdocyklu
Krebsa.Pewnestadiarozwojowerobakówpasożytniczychnależądowzględnych
beztlenowców:zużywajątlen,leczprzeżywająmimojegoniedostatku,czasowo
przełączającsięnametabolizmbeztlenowycharakterystycznydlapostacidojrzałych.
PrzykładamiwzględnychbeztlenowcówsąmłodeprzywryFasciolahepatica,sporocysty
Schistosomasp.imikrofilarie.
Szlakiuzyskiwaniaenergiiupasożytówcharakteryzujątrzypodstawowe
właściwości:1)pewneenzymysązastąpioneenzymaminieobecnymiużywiciela;
2)niektóreszlakimetabolicznesązupełnieodmienneodwystępującychużywiciela,
3)następujeodwróceniekierunkuniektórychreakcjienzymatycznych.
Ad1.Warunkiikinetykadziałaniaenzymówpasożytaróżniąsięodpodobnych
enzymówżywiciela.Niektórepasożytyniedysponujątakimipowszechniewy-
stępującymienzymami,jaktypowyukładoksydazycytochromowej,pewneenzymy
przemianyfosfoargininyicykluKrebsa.Stwierdzono,żetesamereakcjemogąbyć
katalizowaneupasożytaprzezenzymyoodmiennychwłaściwościachfizykochemicz-
nych,aktywowanewróżnychwarunkachśrodowiska.Wartopodkreślić,żewykrywanie
odmiennychjakościowoenzymówupasożytaotwieraperspektywyotrzymanianowych
lekówprzeciwpasożytniczychnieszkodliwychdlażywiciela;przykłademmożebyć
fosfofruktokinazauSchistosoma,reduktazadihydrofolianowaikinazafosfoenolopiro-
gronianowauPlasmodium,dehydrogenazabursztynianowauAscaris.
Przykładamienzymównieobecnychussaków,awystępującychuichpasożytów
są:karboksykinazafosfoenolopirogronianu–katalizujekarboksylacjęfosfoenolopiro-
gronianudoszczawiooctanu,ussakówwtymmiejscuszlakuwystępujekinaza
pirogronianowa,któraprzekształcafosfoenolopirogronianwpirogronian;reduktaza
fumaranu–katalizujeredukcjęfumaranudobursztynianu,procestenjestzwiązany
zjednąfosforylacjąwłańcuchutransportuelektronów;rodochinon–ussaków
występujetylkoubichinon;alternatywnaoksydazakońcowa.
Ad2.Przykłademodmiennościszlakumetabolicznegoirównocześnieadaptacji
dometabolizmubeztlenowegopasożytówjestreakcjadysmutacjijabłczanu,czyli
jegodwojakiegorodzajuprzekształcenie–albowacetylo-CoA,albowbursztynian
(ryc.2.8).
Dysmutacja(dysproporcjonowanie)jesttoreakcjachemicznapolegającana
równoczesnymutlenianiujednychiredukcjiinnychcząsteczektegosamegozwiązku
chemicznego.Dysmutacjajabłczanuzachodziwmitochondriachgłównieudojrzałych
postacirobakówpasożytnicznych.Wwarunkachtlenowychwystępujeodgałęzienie
utleniająceszlakudysmutacjijabłczanu,wktórymenzymjabłczanowydekarboksyluje
jabłczandopirogronianu,tenprzekształcasiędalejwacetylo-CoA,anastępnie
wkwasoctowyiewentualniedalejwkwasmasłowy.Wwarunkachbeztlenowych
funkcjonujeodgałęzienieredukujące,wktórymjabłczanulegaprzekształceniu
wfumaranzudziałemfumarazy,anastępniewbursztynianzapomocąreduktazy
fumaranu(zależnejodNADH)iewentualniedalejwkwaspropionowy(zudziałem
41
