Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Rodzajedemokracji–wokółpojęciapartycypacjispołecznej
47
WświetleteoriidemokracjideliberatywnejJ.Habermasadecyzjawdanejsprawienie
musizostaćprzyjętawdrodzegłosowania(abyrościćsobiepretensjedolegitymizacji
społecznej),leczistotnejestto,byzostałapodjętawwynikudebaty,wolnejodnacisków.
Kryteriumlegitymizacjistanowituświadomośćadresatówprawa,żesąjegowspółauto-
rami,aniepoczucie,żeprawotojestdobre,sprawiedliweipodjętewdrodzeodpowied-
nichprocedur99.Modeldemokracjideliberującejzakłada,żeprocedurydemokratyczne
powinnyumożliwiaćnsubiektywną,publicznąkomunikacjęinstytucjonalnieukierun-
kowanąnapodejmowanieokreślonychdecyzji.Oileproceswyznaczanybyłbyprzez
strukturydyskursywne,tobyłbyracjonalny,ajegorezultatyprzyjętejakouzasadnione
przezwszystkichobywateli.Takprzebiegającyprocespełniłbyrolęlegitymizacyjną”100.
JakwskazujeW
.Jedlecka,zperspektywydeliberatywnegomodeludemokracjicentralną
kategoriąniejestprzyzwoleniespołeczneanibezpośrednieuczestnictwoobywateli
wpodejmowaniudecyzji,leczuzasadnienie(wskazanieracji)101.Niechodzioto,by
uzyskaćcałkowitązgodęcodowartości,jakimmasłużyćokreślonadecyzja,aleraczej
ozrozumienieracjonalnościzwiązanejzokreślonymwyborem102.
Zwolennicydemokracjideliberatywnejkładąnacisknazwiększeniepartycypacjiobywa-
teliwżyciupolitycznym.Zasadątejdemokracjijestdyskusjajakosposóbkształtowania
woliorazopiniipublicznej.Fundamentalnymproblemempojawiającymsięwdemo-
kracjideliberatywnejjestkwestiabudowaniapolaprzestrzenidialogumiędzyludźmi,
wktórymdeliberującmogąoniosiągnąćporozumieniewprzedmiociedobrawspólnego.
Dziękiświadomejpartycypacjiobywateliwżyciupublicznymidyskusjiwsprawachich
dotyczącychmogąoniwypracowaćnajlepszerozwiązaniadlasamychsiebie.
Podstawowymnarzędziemrealizacjitegomodelusąmechanizmypartycypacjispo-
łecznej,np.instytucjareferendumorazwybory.Zpunktuwidzeniajakościdemokracji
kluczowyjesttuudziałwpodejmowaniudecyzji,powcześniejprzeprowadzonejdebacie
publicznej,którapowinnastanowićpodstawędlaprocesudecyzyjnego.Jakwskazuje
L.Porębski,procesdeliberacjipowinienopieraćsięnarówności,miećcharakterotwarty,
byćniezależnyodwszelkichnaciskówispełnićwarunekracjonalności(gwarantujeto
maksymalnieszerokidostępuczestnikówdeliberacjidoinformacji)103.
zob.M.Żardecka-Nowak,Demokracjadeliberatywnajakoremediumnaponowoczesnykryzyslegitymizacji
władzy[w:]TekaKomisjiPolitologiiiStosunkówMiędzynarodowychPANOddziałwLublinie,t.3,Lublin
2008,s.38.
99
Zob.W
.Jedlecka,Problemy...,s.323.Zob.teżJ.Habermas,Faktycznośćiobowiązywanie.Teoria
dyskursuwobeczagadnieńprawaidemokratycznegopaństwaprawnego,przeł.A.Romaniuk,R.Marszałek,
Warszawa2005,s.322.
100
S.Oliwniak,JürgenHabermas...,s.42.
101
Zob.W
.Jedlecka,Problemy...,s.324.
102
M.Stępień,Legitymizacjaprawawróżnychmodelachdemokracji[w:]Prawowitośćczyzgodność
zprawem.Legitymizacjawładzywpaństwachdemokratycznych,red.A.Preisner,Wrocław2010,s.153in.
103
Zob.L.Porębski,Debata...,s.31.
