Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
PasażerskitransportlotniczywUniiEuropejskiej…
Możnawyróżnićdwapodejściadorolipaństwawgospodarcerynkowej:
Ikeynesowskielubneokeynesowskie-propagująceznacznywpływpaństwa
nakształtowaniekoniunkturyizmianystrukturalnewgospodarce;
Ineoliberalnelubmonetarystyczne-przeciwneszerokiejinterwencjipań-
stwa,któregorolapowinnaograniczaćsiędonadzorunadniezakłóconym
funkcjonowaniemmechanizmurynkowego10.
Zgodniezteoriąregulacji,któradostrzegapotrzebęochronyinteresupubliczne-
gokoniecznośćinterwencjipaństwanarynkuwynikazzawodnościtegodrugiego
(marketfailures).Dopodstawowychdefektówrynkunależąm.in.:
Iwystępowanienegatywnychefektówzewnętrznych;
Inieefektywnośćzwiązanazdobramipublicznymiizasobamiwspólnymi;
Izawodnośćkonkurencjiprowadzącadorujnującejrywalizacjilubmonopolu
naturalnego;
Iasymetriainformacji11.
Wliteraturzeprzedmiotumonopolklasyfikujesięzewzględunaprzyczynyjego
powstawania.Spośródwielukategoriiwtransporciewyróżniasięm.in.monopol12:
prawny,naturalnylubwynikającyzbarierwejścianarynek.Monopolprawny
(określanyrównieżjakoustawowylubkoncesjonowany)występujewsytuacji,gdy
państwoprzyznajeprawodoprowadzeniaokreślonejdziałalnościtylkojednemu
podmiotowigospodarczemu13.Tegorodzajuograniczeniemożeodbywaćsiępo-
przezadministracyjnyzakazwejścianaryneknałożonynainnepodmiotylubfor-
myograniczeniadostępudorynku,np.koncesje,zezwoleniaitp.Wtransporcie
podmiotyosiągałypozycjęmonopolistycznągłówniedziękiuzyskaniuodpaństwa
wyłącznościnaprowadzenietegotypudziałalności.Państwokierowałosięwzglę-
damibezpieczeństwaiograniczeniakosztówtransakcyjnychorazstrategicznym
znaczeniemniektórychrodzajówdziałalności,np.transportowychobiektówinfra-
strukturalnych.Monopolwtymzakresieuznawanozanajskuteczniejszysposób
zapewnieniakontrolipublicznej14.Wpływwładzypaństwowejkompensowanyjest
przyznaniemprawwyłącznychlubspecjalnych.Tepierwszepolegająnazagwaran-
towaniuprawemmonopoluprzedmiotowegolubterytorialnego.Przyznanietego
typuprawwykluczamożliwośćpodjęciadziałalnościwtejdziedzinieprzezinne
przedsiębiorstwa.Prawaspecjalneoznaczajązaśnp.prawodosubwencjizestrony
10
11
12
Zob.ibidem,s.23.
Zob.ibidem,s.9.
Zob.B.C.Eaton,D.F.Eaton,D.W.Allen,Microeconomics,SeventhEdition,Theorywith
Applications,PearsonEducationCanada,Toronto2008,s.274-276.
13
Zob.T.Kamińska,Makroekonomicznaocenaefektywnościinwestycjiinfrastruktural-
nychnaprzykładzietransportu,WydawnictwoUniwersytetuGdańskiego,Gdańsk1999,
s.276.
14
Zob.G.Kaczor,Istota,celeimetodydemonopolizacjiwtransporcie,[w:]W.Paproc-
ki,J.Pieriegud(red.),Wpływprocesówdemonopolizacjiikonsolidacjiwtransporcie
nasprawnośćiefektywnośćjegofunkcjonowania,OficynaWydawniczaSzkołaGłówna
Handlowa,Warszawa2005,s.12.
