Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Teoriedewiacjiipatologiispołecznych
zabójców8.Zatemeksplanacjagenetycznamaciąglecharakterspekulatywny,
stądteorietesąobiecujące,aledopieronapoczątkowymetapierozwoju.
Kolejnągrupąteoriidefektubiologicznegosąteorietemperamentne0
DwojepsychiatrówamerykańskichA.ThomasiS.Chess9,prowadzącwie-
loletnieobserwacjeklinicznedzieci,stwierdziłowystępowaniejużwpierw-
szychtygodniachżyciawidocznychróżnicindywidualnychwzachowaniu,
którychniedałosięwyjaśnićwyłącznieróżnicamiwnastawieniurodziców
czyodmiennymidziałaniamiwychowawczymi.Właśnieteobserwacjedo-
wiodłyiprzekonałyichdotego,żeinterakcjatemperamentuiśrodowiska,
awszczególnościoddziaływańwychowawczych,tonajważniejszeczynniki
przyczyniającesiędokształtowanianormalnegorozwoju,jakrównieżwielu
zaburzeńzachowania100
Przedstawicieletejkoncepcjiopierająsięzatemnazałożeniu,żeokreślone
czynnikikonstytuującestrukturępsychofizycznączłowiekasądziedziczone,
aleekspresjatychżeczynnikówzależyodwpływówśrodowiska.Tempera-
mentjestzatemwypadkowącechdziedziczonychorazwpływuśrodowiska
ileżyupodstawstyluzachowania,któregowyrazemsąwzorcezachowań
charakterystycznedladanejjednostki.
CytowanijużThomasiChesswoparciuoswojebadaniawyróżnilidzie-
więćcech,aprzedewszystkimtrzytypytemperamentów11:
▪dzieciłatwe(40%próbybadawczej),charakteryzującesięopanowa-
niem,pozytywnymireakcjaminabodźce,zdolnościąprzystosowania
siędozmian,umiarkowanąintensywnościąnastrojuiwysokimpozio-
memtolerancjinastres;
▪dziecitrudne(10%próbybadawczej),przejawiającenieregularnefunk-
cjebiologiczne,negatywniewycofane,charakteryzującesięsłabązdol-
nościąadaptacjidozmian,wysokąintensywnościąekspresjinastrojów,
niskimpoziomemtolerancjinastres;
▪dziecimieszane(15%próbybadawczej),posiadającewymieszanece-
chy,alezdolnedosatysfakcjonującejadaptacji.
Pozostałe35%próbybadawczejtrudnobyłozakwalifikowaćdopozosta-
łychkategorii.
Gdybypodstawowezałożeniatejteoriiznalazłyswojepotwierdzenie
wbadanachempirycznych,tomogłobysięokazać,żezdiagnozowaniespo-
łecznychpatologiibyłobyprostymzabiegiemimożnabyjebyłosprowadzić
dobadaniastanówemocjonalnychireakcjijednostkinaokreślonesytuacje.
Argumentyprzedstawianeprzezprzedstawicieliteoriitemperamentalnych
8
Szerzej:B.Hołyst,Kryminologia,dz.cyt.,s.901–918.
9
A.Thomas,S.Chess,Temperamentanddevelopment,NewYork1977,Brunner/Mazel.
10
ZaM.Kuśpit,Wpływtemperamentunazaburzeniawzachowaniudzieciimłodzieży,flAnna-
lesUniversitatisMariaeCurie-Skłodowska”2002,SectioJ,Vol15.
11
Zob.J.Strelau,Psychologiaróżnicindywidualnych,Warszawa2006,s.206–211.
62
