Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Teoriedewiacjiipatologiispołecznych
imłodzieżymanifestującegosięosiągnięciemwtymsamymwiekuwyższego
poziomudojrzałości.Niebezpiecznajestwtymprzypadkudużadyspropor-
cjapomiędzytempemdojrzewaniapsychofizycznegoaspołecznego,comoże
wpływaćnazachowanie,częstowsposóbnegatywny16.Niemniejszkodliwa
jestretardacja,czyliopóźnienielubzahamowanierozwojuprzejawiającesię
wróżnychjegosferach.Szczególnieniebezpiecznajestretardacjarozwoju
psychicznegopołączonazakceleracjąrozwojufizycznego.Dużywpływna
zaburzeniawzachowaniumożewywołaćretardacjaemocjonalna.Wreszcie
dysharmoniarozwojuprzejawiasięwjegozaburzeniachwróżnychsferach.
Asynchroniarozwojupsychicznegoifizycznegotworzytło,naktórymrodzą
sięnerwiceipowstajątrudnościwychowawcze,któremogąprzerodzićsię
wzachowaniaocharakterzepatologicznym170
2.2.Teoriepsychologiczne
Teoriepsychologiczneskupiająsięnawyjaśnianiuzjawiskocharakterze
dewiacyjnymipatologicznym,główniezperspektywypsychologicznych
mechanizmówprowadzącychdozaburzeńzachowania.Wliteraturześwia-
towej,jakiwnaszejrodzimej,możnaodnaleźćwielepróbklasyfikacjipsy-
chologicznychteoriinawiązującychdozachowańdewiacyjnychczyprzestęp-
czości.Najczęściejstosowanymkryteriumsągłównekierunkiwpsychologii
dwudziestowiecznej(psychoanalizaibehawioryzm),niemniejjednakmoż-
naspotkaćsięzklasyfikacjamiopartyminakryteriachpraktycznych,czego
przykłademmożebyćklasyfikacjazaproponowanaprzezD.C.Gibbonsa18,
wktórejjakokryteriumprzyjąłichprzydatnośćzperspektywybadaniazja-
wiskprzestępczychiwyróżnił:teoriepsychoanalityczne,teorieosobowości
iteoriepsychopatii.Podziałtennapotrzebyniniejszegoopracowaniamoż-
nazmodyfikowaćiwyróżnić:teorieetiologiczne,wyrastająceztradycjipsy-
choanalizyibehawioryzmu,wramachktórychzaburzeńwzachowaniupo-
szukujesięwpsychiceczłowiekijejdysfunkcjach,atakżeteorieosobowości
ipsychopatii.
Teoriepsychoanalityczneipsychodynamicznewswoimobecnymkształ-
cieodbiegająodpodstawowychzałożeńteoriisformułowanejprzezojcapsy-
choanalizy–SigmundaFreuda,alewartosięimprzyjrzeć,bowiemmająciągle
wieluzwolennikówwśródprzedstawicielitradycyjnejpsychiatriiimodnej
dziśpsychoterapiizmierzającejdorozwiązywaniakonfliktówwewnętrznych
ikorygowanialudzkichzachowań.
16
Cz.Czapów,Akceleracjarozwojupsychicznegoispołecznegodzieciimłodzieży,[w:]Encyklo-
pediapedagogiczna,W.Pomykało(red.),Warszawa1993,s16–18.
17
Szerzej:O.Lipkowski,Resocjalizacja,Warszawa1976,s.102–109.
18
Zob.D.C.Gibbons,Society,Crime,andCriminalCareers,Prentice-Hall,EnglewoodClifs,
NewYork1977.
64
