Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Wposzukiwaniuwartościsłużącychodzyskaniuniepodległości
chciałbynaspozbawić.Bezpotrzebydowodzeniaowpływieoświatynapomyślność
krajutojednopowinnonamwystarczyć,żenajeźdźcytaknamjejwzbraniająiże
takjejsięboją28.
Oświatastawałasięcennąbroniąwtejkonfrontacji.Wtekściewskazy-
wanojednaknapewneniebezpieczeństwopolegającenatym,żeuprawianie
politykimożeprowadzićdozapominaniaonauce,jejpotrzebieiroli,jaką
odgrywawżyciuspołeczeństwnowoczesnych.Apelowanoztegopowodudo
młodzieży,byspełniającpatriotyczneuczynkiioddającsiędziałalnościnatym
polu,niezapominałaonauce29.Patriotyzmmiałzatemłączyćsięnietylko
zwalką,lecztakżezdziałalnościąnaukowąioświatowąorazzprzyswajaniem
dorobkutychdziedzin.Omawianytekstwskazujenaprzekonanieopotrzebie
upowszechnieniaoświatyinaukiorazjegodużejroliwrozwojuspołeczeństwa.
Działanianapoluprzygotowańdowalkioniepodległośćmiałysiędokonywać
zposzanowaniemwieluwartości.Piszącoperspektywach,apelowano:DIdźmy
naprzód[...]wimięBoże,adojdziemydocelu.Rozsądekirozwaganiech
kierująciąglenaszymikrokami”30.Obokpotrzebyoświaty,nauki,racjonalności
działańpojawiłasięrównieżideakoniecznościzachowaniajednościnarodu31.
Gwarantowałaonaskutecznośćpracnarzeczniepodległości.Stanowiłaistotny
komponentprogramówiprojektówdotyczącychtejsfery.
Ideawalkizbrojnejjakometodyodzyskanianiepodległości,widoczna
wnumerzez21września1861r.,nieoznaczaławyrzeczeniasięinnychdzia-
łańnarzeczprzywróceniapaństwowości.Nieodrzucanotakżemożliwości
poprawypołożeniaspołeczeństwapolskiegowKrólestwienadrodzereform
systemowych.Choćokoniecznościwalkipisano:DPrzekonanijesteśmyaż
nadto,żeprzyjdziechwila,wktórejostateczniezbroniąwrękudochodzić
będziemyprawswoich,boodobrowolnymustępstwiewrogamyślećniemoż-
na”32,tomimotejopiniianalizowanokorzyścimogącepłynąćzplanowanych
wyborówdoradróżnychszczebli.Ideawalkizbrojnejjakopodstawowametoda
odzyskanianiepodległościzostałapołączonazpropagowaniemkonieczności
dobregoprzygotowaniasiędoniejprzezutworzenieodpowiedniejorganizacji.
Zperspektywykońca1861r.byłtoistotnypostulat,gdyżistniałowtymcza-
siewielestowarzyszeńnieformalnychdeklarującychzbliżonecelepolityczne.
Forumwymianyidei,jakimstawałasięprasatajna,miałosłużyćtakżekon-
solidacjirozbitegopolityczniespołeczeństwa,zwłaszczajegoaktywnejczęści,
zainteresowanejdobremirozwojemnarodujakozbiorowości.Oboktejidei
28Ibidem.
29Ibidem.
30Ibidem.
31Ibidem,s.13-14.
32DStrażnica”,Warszawa21IX1861,w:Prasatajnazlat1861–1864,cz.1,s.14.
