Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Ideowo-filozoficzne,społeczno-kulturowe
ipsychologicznezałożeniatotalitaryzmu
iautorytaryzmu
Cechącharakterystycznądespotyzmujestpra-
wosurowe;cechącharakterystycznątotalitaryzmu
–prawofikcyjne.
MichałHeller,AleksanderNiekricz1
Genezaiznaczeniepojęciatotalitaryzm
Termintotalitaryzmwywodzisięzłacińskichsłówtotalis–‘cały’,
‘całkowity’oraztotus–‘cały’,‘wszystek’2.Wwiększościujęćtotalitaryzm
bywarozpatrywanynawielupłaszczyznach:historycznej,społecznej,psy-
chologicznej,aostatniorównieżantropologicznej.Najogólniejmożnamó-
wićodwóchpodstawowychznaczeniachtegopojęcia:jesttosystemwładzy
orazsłużącatemusystemowiideologia.
ŹródełtotalitaryzmumożnasiędoszukiwaćwmyśliPlatona.Przypisuje
sięmumiędzyinnymisłowa:
Najważniejszejednakjestto,żebyniktniepozostawałnigdybezkierownictwa,
mężczyznaczykobieta,żebysięnieprzyzwyczaiłaniwpoważnychsprawach,ani
wzabawachdziałaćposwojemuinawłasnąrękę.Każdypowinienipodczaswojny,
ipodczaspokojumiećoczywciążzwróconenaprzełożonegoipoddawaćsięjego
1M.Heller,A.Niekricz,Utopiauwładzy,t.1:HistoriaZwiązkuSowieckiego,przeł.
A.Mietkowski,Universitas,Wrocław1989,s.37.
2Słownikłacińsko-polski,red.K.Kumaniecki,PWN,Warszawa1984,s.505.
