Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Ideowo-filozoficzne,społeczno-kulturoweipsychologicznezałożenia...
15
nizowanokonferencjęnaukową,wtrakciektórejCarlJoachimFriedrich
scharakteryzowałspołeczeństwototalitarnezapomocąnastępującychwy-
znaczników:
1)oficjalnaideologia,składającasięzdoktrynyobejmującejwszystkie
aspektyludzkiejegzystencji,którabyłabywtymspołeczeństwieprzy-
najmniejbiernieakceptowana;
2)jednamasowapartia,zrzeszającaniewielkiprocentspołeczeństwa
(do10%)–ludzicałkowiciejejoddanych;partiatamusibyćzorga-
nizowanahierarchicznie,oligarchicznie,zwyklezjednymlideremna
czele;zazwyczajjestonanadrzędnaalboidentycznazbiurokratyczną
organizacjąrządów;
3)uwarunkowanatechnologicznieniemalcałkowitakontrolanadwszyst-
kimiśrodkamiefektywnejwalkizbrojnej;
4)uwarunkowanytechnologicznienadzór(monopol)partiilubpodpo-
rządkowanejjejinstytucjinadwszystkimiśrodkamiefektywnejko-
munikacji(prasa,radioetc.);
5)systemterrorystycznejkontrolipolicyjnej,skierowanynietylkoprze-
ciwwrogomustrojuspołecznego,aletakżeprzeciwarbitralniewy-
branymklasomlubgrupomludnościdanegospołeczeństwa6.
WprzytoczonejcharakterystyceFriedrichszczególniepodkreślainstru-
mentalnymechanizmwładzytotalitarnej,nazywającpowyższeatrybuty
syndromemtotalitarnym.Autordefiniujereżimtotalitarnyprzezfaktza-
istnienia:
–popierwsze–totalitarnejideologiijakozjawiskaprymarnego–funk-
cjonującejniemalżewformiezinstytucjonalizowanej,mającejcharak-
terkonstytucji–źródładeterminującegocałokształtzjawiskzachodzą-
cychwpaństwie;
–podrugie–monopartii,którawsposóbmonopolistycznykontrolu-
jebroń,masowąkomunikację,ustanawiarząd,awzasadzieaparat
biurokratyczny,administrującywjejimieniupaństwem,kontrolujący
orazcentralniesterującygospodarkąpaństwa;
6Tamże,s.9–10.
