Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.2,Warszawa2003,ISBN83-01-14133-6,©byWNPWN2005
Rozdział1.Istotaiprzedmiotbadańteoriiwychowania
15
obejmującychprzedmiotemrefleksjinaukowejdwielubwięcejdziedzin,wwyniku
czegotwierdzeniajednejnaukiredukowanedotwierdzeńdrugiejnauki.Tym
samymzdaniewyjaśnianeizdaniewyjaśniającenależądodwchrżnych
dyscyplin,zaśnaukowyopisrzeczywistościzawieraelementyuwiarygodnionedo
stopniatzw.praktycznej(nieabsolutnej)pewności(np.wsocjologii,psychologii,
pedagogice,politologii).
Wzależnościodcelwbadańmożemywyrżnićrdteoriinieempirycz-
nychteorienormatywneimetateorie(teorieformalne),zaśrdteorii
empirycznychteorieoptymalizacyjneiteorieeksplikacyjne.Podziałtenjest
jedynieumowny,gdyżniedasięodsiebieoddzielićczynnościteoretyzowania
iczynnościbadawczych.Teorieprzecieżugruntowanewbadaniu,abadaniejest
źrdłemgenerowaniateorii.
Tab.1.1.Typyteoriiwzależnościodrodzajówbadańnaukowych
TeorienieempiryczneTeorienormatywne
Teorieempiryczne
Typyteorii
TeorieoptymalizacyjneTeorieeksplikacyjne
Badaniastosowane
Metateorie
Badaniapodstawowe
Wewspłczesnejmetodologiibadańwnaukachhumanistycznych,doktrych
należypedagogikawrazzteoriamiwychowania,wyrżniasiędwatypybadań
stosowaneipodstawowe.Tepierwszemogą,aleniemusząmiećbezpośrednich
zastosowańwpraktyce,natomiastniewątpliwiemajązasadniczeznaczenie
dlarozwojudanejnaukiidlajejspołecznejużyteczności.Towłaśniebadania
nieempiryczne,teoretycznewolbrzymimstopniurzutująnamiejsce,jakie
zajmujedananaukawżyciuspołeczeństwa,ktreprzekazujeśrodkinajej
rozwj.Toonegenerująteorie,modele,koncepcje,wytwarzającanieod-
zwierciedlającwiedzęo(wdużejmierzepostulowanej,idealizacyjnej)rze-
czywistości.Celembadaniamożebyćtutajsamateoria,bywzbogacićnaszą
wiedzęoniej.
Wwynikubadańpodstawowychocharakterzeteoretycznym,prowadzących
doteoriiwyższegostopniabądźteżdoprowadzającychdozmianystatusujuż
istniejącychteorii,powstająmetateorie.Ichtwrcyposługująsięmetajęzykiem,
badająciopisującwielebądźjednąteorięwychowania.Wszerokimznaczeniu
metateoriazajmujesięinterdyscyplinarnymbadaniemteoriiwogle,zaśmetateoria
wskimznaczeniuzajmujesiębadaniemokreślonejteoriiwramachjednego
tylkoparadygmatuczypodejścia(np.hermeneutycznego,fenomenologicznego,
krytycznegoitp.)
1
.Scjentyścizarzucająprzedstawicielomteoriinieempirycznych,
żetworzącteorieteoriispekulują,wytwarzająpoezję,fikcję,bajki,operując
kategoriami„kategorii”,systemempustychipozbawionychżyciaschematw
1
Por.częśćIIIWspółczesneprądyikierunkipedagogicznewpierwszymtomieniniejszego
podręcznika.