Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.2,Warszawa2003,ISBN83-01-14133-6,©byWNPWN2005
CzęśćI.Teoriewychowania
Upadekkategoriinaukowejprawdyirozpoznanychprzeznaukiowychowaniu
empirycznychdeterminantprowadzidowniosku,żeichwyniki,przynajmniejdla
klientwwiedzypedagogicznej,mogąbyćniebezpieczne.Okazujesię,żeistnieją
rżne„prawdy”naukowe,np.:żezdolnoścideterminowanegenetyczniealbo
wręczprzeciwnie,wyłącznieproduktemproceswsocjalizacyjnych;żekoeduka-
cjapolepszaszanseedukacyjnedziewczątlubodwrotnie,pogarszaje;żewiększy
systemoświatowyzdużąofertąszkłmałychsprzyjaosiągnięciomuczniwalbo
naodwrt,karłowateszkołygwarancjąwiększejintensywnościrelacjimiędzy-
ludzkich;żelegasteniajestwadąwrodzonąalbożejestonaefektemskom-
plikowanegoprocesusocjalizacyjnego.Wzależnościodtego,poktztych
„prawd”sięgnąpolitycyoświatowi,toalbowoświacieobniżasięprocesy
selekcyjnewszkołach(skoroorozwojuijegowadachdecydujegenetyka),albo
każesięjednostkomprzebijaćprzezsystemocen,świadectwiosiągnięć
28
.
Naukiowychowaniuwytwarzająjaksięokazujenietylkoryzyko,ale
iproblemyetyczne,ktrewynikajązarwnozichrezultatw,jakizsamego
procesubadawczego.Oilewbadaniachmedycznychtrudnojestprzejśćprzez
działalnośćkomisjietycznej,byprzepisaćchorymnowemedykamenty,gdyż
porwnujesięichzgrupąkontrolną,ktraotrzymujetylkoplacebo,otylenauki
owychowaniuniepodająwżadnąwątpliwośćtego,czyokreślonągrupędzieci
poddaćnowymmetodomwychowaniaczyteżzapytaćichopiekunwoprawodo
uczestnictwawtymeksperymencie.
TakżeweFrancji,AngliiczywUSAteoriawychowanianiewystępujejako
odrębnadziedzinabadańinaukpedagogicznych.WeFrancjistudiujesięnauki
owychowaniu(sciencesdel’éducation),będącezespołemdyscyplin,ktre
wramachwzajemnejwspłpracytworząwiedzęosytuacjach,praktykach,
systemachwychowaniaikształceniawskalimakroimikro.Odpowiadającna
potrzebypraktykiedukacyjnej(wtymwychowawczej),stająsięśrodkiemdo
konstruowaniamodelilepszegorozumieniaproceswkształceniaiwychowania
orazbardziejprzejrzystegodziałaniawtymzakresie.SzczeglnieweFrancjitzw.
teoriawychowaniajestniczyminnym,jakfilozofiąedukacji.Problematykateorii
edukacjijestproblematykąparexcellencefilozoficzną,bowiempedagogmusi
działaćfilozoficznie,czylisprawić,byludzkośćbyłaracjonalna.„Wtymznaczeniu
każwielkąfilozofięokreślasięoglniejakopaideiajakoedukacjęoglną.
Wkonsekwencji,gdyfilozofprzyjmujeipodejmujejakowłasnezadaniezamysł
teoretycznegouoglnieniapraktykinaukpedagogicznych,niemożezapominać,że
wjakimśsensiejestinicjatoremdyskusjinadwychowaniem,anietylkotym,ktry
«odpowiadanapytania»
29
.
Wkrajachanglojęzycznychnatomiastużywasięwliteraturzepedagogicznej
nazweducationaltheorylubstudiesofeducationnaokreślenieteoretycznej
28
Ibidem.
29
Rozprawyowychowaniu.Filozoficzne,psychologiczneisocjologiczneaspektywychowania,
t.1,M.Debesse,G.Mialaret(red.),Warszawa1988,s.8.