Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
klasyrobotniczej”[59].Dalejczytamy:
Budowacentralizacjiwsocjaldemokracjina[…]dwóchpodstawach,
przyktórychupierasięLenin–naślepympodporządkowaniu
organizacjipartyjnychiichdziałalności,itonawetwnajdrobniejszych
szczegółach,władzycentralnej,którajakojedynamyśli,tworzy
idecydujezawszystkich,oraznaścisłymodgrodzeniu
zorganizowanegotrzonupartiiodotaczającegogośrodowiska
rewolucyjnego–wydajenamsię[…]mechanicznymprzeniesieniem
zasadorganizacyjnychblankistowskiegoruchukółekspiskowych
dosocjaldemokratycznegoruchumasrobotniczych[60].
WdalszejczęściswojejpolemikizLeninemLuksemburg
przekonywała,żenajważniejszyjest„czyn”proletariatu,
arolaświadomejinicjatywykierownictwapartyjnegojest
„raczejnieznaczna”:
Niemożnawogóle„wymyślać”taktykibojowejsocjaldemokracji;wjej
podstawowychzarysachjestonarezultatemszereguwielkichaktów
twórczycheksperymentującej,częstożywiołowejwalkiklasowej.[…]
Rolakierownictwasocjaldemokratycznegomaprzytymwznacznym
stopniukonserwatywnycharakter;jakwskazujedoświadczenie,kiedy
tylkokierownictwotoopanujenowyterenwalki,rozpracowuje
godogranicmożliwości,leczjednocześnieczynizeńszybkotwierdzę
opierającąsiękolejnyminnowacjomnaszersząskalę[61].
Winnyminteresującymfragmenciecytowanegotekstu
Luksemburgprzestrzegałajeszcze,żewspecyficznych
warunkachrosyjskichleninowski„surowy
centralizm
,którywydaje[…]ruchproletariackiwręce
garstkiwodzów-inteligentów”,możesprzyjaćtemu,czego
najbardziejobawiałsięsamLenin–rozwojowitendencji
oportunistycznych:
Wistociebowiemnicniepozwalażądnejwładzyinteligencjitakłatwo
itakskutecznieujarzmićmłodegojeszczeruchurobotniczegojak
zakuciegowpancerzcentralizmu,degradującegowalczącyproletariat
doroliposłusznegonarzędziawrękach«komitetu».Inaodwrót,nictak
niezabezpieczaruchurobotniczegoprzedwszelkiminadużyciami
oportunistycznymizestronyambitnejinteligencjijakniezależna
działalnośćrewolucyjnaproletariatu,jakjegowzmożonepoczucie
odpowiedzialnościpolitycznej[62].
Nawiasemmówiąc,spórwokółzasadorganizacjipartii,
któryrozgorzałwmiędzynarodowejsocjaldemokracji
wpierwszychlatachXXw.,oddziesięciolecistanowi
