Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
wtlewidaćbardziejpierwotneznaczeniahermēneia,takiejak
interpretacjaiwyjaśnianie(Boecjusz)orazwyrażanieiprzeka-
zywaniewiedzy(Ammoniusz).
2.SENSHERMĒNEIAWGRECEKLASYCZNEJ.
ZNACZENIETYTUŁUPERIHERMENEIAS
Terminhermēneiawywodzisięodczasownika
ἑpunVgύgiV
,
któregopierwotnymipodstawowymznaczeniemjestntłumaczyć
(zjęzykaobcego)”oraznwyjaśniać”.Wklasycznejgrecewtakich
znaczeniachspotykamyczasownikhermēneueinm.in.uPlatona
iKsenofonta(IVw.p.n.e.)
18
.Odtegosamegoczasownikapo-
chodziwyraz
ἑpunVgύg
,któryzwykleoznaczatłumaczazjęzyka
obcego,np.wpismachKsenofonta
19
,czasemzaśinterpretatora
słóworazinnychznaków.ZgodnieztymiznaczeniamiwPla-
tońskimIonieSokratesstwierdza,żepoecisątłumaczamibogów
(
ἑpunVῆggiσiVtῶV0gῶV
),żedobrzyrapsodowiesątymi,którzy
wyjaśniają(
ἑpunVgύgiV
)słowapoetów,iżewzwiązkuztymrap-
sodowiepowinnibyćnazywanitłumaczamitłumaczy(
ἑpunVέωV
ἑpunVῆg
)
20
.Podobneznaczeniaspotykamyupóźniejszychau-
torów,np.DionizegozHalikarnasu(Iw.p.n.e.–Iw.n.e.)
21
.Na
bazietegopierwotnegoznaczeniapowstajerzadszeużycie,które
pojawiasięuTukidydesaiPlatona;wużyciutymczasownik
hermēneueinzaczynaoznaczaćwykładanie,wypowiadanielub
przekazywanieczegoś
22
;uPlatonatenrodzajwykładanialub
18Por.Ksenofont,Anabasis(WyprawaCyrusa),V.4.4,3orazniżej,
cytatyzPlatona.Wsprawieinnychodnośnikówpor.LSJ,s.v.hermeneuein.
19Por.Anabasis,I.2.17,3.
20Por.Platon,Ion,530c3–4,534e4–5,535a5.
21Por.
ἑpunVgύgiV
wznaczeniuntłumaczyćzjęzykaobcego”,
DeTucydide,r.49,27–28.
22Por.uTuKidydesaopisczłowieka,któryjestzdolnynpoznać
potrzebnysposóbpostępowaniaigoprzekazać”(
γVῶVo{tgtὰδέ0Vto
KoiἑpunVg6σoi
),Historiae(WojnaPeloponeska),II.60.5,2–3;takisens
hermēneueinjestpoświadczonyprzezużycie
δiδάσKω
jakosynonimu
wnastępnymzdaniu.
