Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wstęp
rodzaju,leczraczejokomunikacjęjęzykowąwogóle.WMemo-
rabiliachKsenofontaterminhermēneiapojawiasięwmowie
Sokratesaopisującejdobrodziejstwa,którebogowiedaliczło-
wiekowi;opróczrozumu(
λ0γiσuόg
),którydajenammożliwość
myślenia,zapamiętywaniaorazrozpoznawaniakorzyści,bo-
gowienprzekazalinamteżdarhermēneia(
tὸδὲKoiἑpunVg{oV
δ06Voi
),dziękiktóremumożemydzielićsiętymidobrami,
uczyćsięnawzajem,tworzyćwspólnoty,ustanawiaćprawaiżyć
wpolis”
32
.Wtekścietymwidzimy,żeterminhermēneianie
jestużytywznaczeniuwyrażaniaczywyjaśniania,aleoznacza
użyciejęzykawogólealboteż,bardziejspecyficznie,komuni-
kacjęzapomocąjęzyka.
Podobnieogólnycharaktermauwaganatemathermēneia,
którapojawiasięuArystotelesawtraktacieOduszy.Omawiając
władzeistotżywych,stwierdzaonnamarginesie,żenarząd,
jakimjestjęzyk,naturaprzeznaczyładodwóchcelów,zktórych
jedenjestkonieczny,drugizaśniekonieczny;pierwszyceltoko-
rzystaniezezmysłusmaku,drugitowytwarzaniemowyarty-
kułowanej(
δiάλgKt0g
);oilesmakjestczymśkoniecznymdla
przetrwaniaistotyżywej,otylenhermēneiasłużytylkojejdo-
brobytowi”(
ἡδ’ἑpunVg{oἕVgKot06gὖ
)
33
.Terminhermēneia
mógłbybyćtuogólnymokreśleniemjęzyka(comożesugerować
jegozamiennośćz
δiάλgKt0g
),alebiorącpoduwagęstwier-
dzenieondobrobycie”orazkontekst,wjakimmówiohermēneia
Ksenofont,możnapodejrzewać,żechodzituprzedewszystkim
ofunkcjękomunikacyjnąjęzyka,ponieważtowłaśniekomuni-
kacjaumożliwiaistotomżywymtworzeniespołecznościiwejście
nawyższypoziomdoskonałościżycia.
InnetekstyArystotelesapokazują,żetakiefunkcjono-
waniejęzykanależyprzypisaćnietylkoludziom,aleteżinnym
istotomżywym,wtymptakom.WtraktacieOczęściach
zwierzątstwierdzaon,żeptakirównieżmająudziałwposłu-
giwaniusięmowąartykułowanąiposługująsięjęzykiem(ro-
zumianymwtymprzypadkujakonarządcielesny)wceluko-
32Por.Memorabilia,IV.3,11,4–12,3.
33Por.Dean.,II.8,420b17–20.
