Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AgnieszkaKijewska
Wydajesię,żeproblematykaporuszonawPeriphyseoniezna-
czącoprzerosłaintencjeAutora,którypoczątkowozamierzyłto
dziełowskromniejszejformie.Wtokupracyokazałosię,żeksięga
pierwszapełnifunkcjewstępudocałościproblematyki,ado
ustaleńpoczynionychwtejksiędzeEriugenabędziesięwciążod-
woływał.WksiędzepierwszejJanSzkotobficieczerpałprzede
wszystkimzDziesięciukategorii(Categoriaedecem),tekstówBo-
ecjusza,dziełaMarcjanaKapelliOzaślubinachFilologiiiMerku-
rego(DeNuptiisPhilologiaeetMercurii)orazgłównietychfrag-
mentówpismPseudo-Dionizego,wktórychzaprezentowałon
swojąkoncepcjęteologiinegatywnejipozytywnej.Wtensposób
Eriugenachciałprzygotowaćintelektualnenarzędziadodalszych
analiz.
Dopodstawowychpojęćzdefiniowanychwksiędzepierwszej
należypojęcienaturyijejczwórpodział,imożnapowiedzieć,że
właśnietenschematwyznaczyłkompozycyjneramyPeriphyseonu.
Wychowawcanapoczątkuksięgipierwszejstwierdza:nCzęstoroz-
myślamnadtymi,nailepozwalająmizdolności,wnikliwieroz-
ważamto,żepierwszymizasadniczympodziałemwszystkich
rzeczy—tych,którealbomogąbyćpojęteprzezumysłlubprze-
kraczającychjegomożliwościpoznawcze—jestpodziałnato,co
jest,ito,coniejest,widzę,żetowszystkozwanejestpogrecku
słowemphysis,połaciniezaśsłowemnatura”.
IniecodalejWychowawcawprowadzaczwórpodziałtakpo-
jętejnatury:nWydajemisię,żepodziałnaturyprzybieracztery
formyzpowoduczworakiegozróżnicowania.Pierwszymznich
jestzróżnicowanienatęformę,którastwarzainiejeststworzona,
drugimnatę,którastwarzaijeststworzona,trzecimnatę,która
jeststworzonainiestwarza,czwartymnatę,któraaniniestwa-
rza,aniniejeststworzona”
12
.
PierwszaformatakpojętejnaturyodnosisiędoBoga,jako
Przyczynycałejrzeczywistości,druga—obejmujesferęprzyczyn
12Por.PPI,441A–B,s.59–61.
