Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘPDOKSIĘGICZWARTEJ
1.OGÓLNACHARAKTERYSTYKAKSIĘGICZWARTEJ
Możnaprzypuszczać,żewpierwotnymzamyśleEriugeny
Periphyseonmiałsięskładaćzczterechksiąg,odpowiada-
jącychpoczwórnejspekulacjinatematnatury,którajestnaj-
bardziejogólnympojęciemopisującymto,cojesticoniejest
1
.
NawstępieksięgiczwartejEriugenapodajeswoistądefinicję
swojejnaukionaturze,którątutajnazywanfizjologią”,aktóra
stanowizarazemcharakterystykęzawartościksięgipierwszej
Periphyseonu:
Najważniejszymcelemnaszejnaukionaturzeizasadniczym
jejtematembyłowykazanie,żestwórcza,aniestworzona
Przyczynawszystkiego,coistniejeiconieistnieje,będąca
jedynązasadą,jedynympoczątkiem,jedynymipowszechnym
źródłemwszystkichrzeczy,któreznikądniewypływa,
podczasgdyzniegowypływawszystko,jestnadistotową
Naturą(hyperousiades).IjestonawspółistotnąTrójcą
wtrzechsubstancjach,którabędącanarchos,czylibezpo-
czątku,jestpoczątkiemikońcem,jednymDobrem,jednym
Bogiem,któryjesthomoousiosihyperousios,tojestwspół-
istotnyinadistotowy
2
.
NaukaonaturzemiałazacelodkryciePierwszejPrzyczyny,
którajestźródłemicelemcałejrzeczywistości,atozadanie
możnabyłowypełnićujmująccałośćnaturypodkątemtego,jak
realizująsięwniejkombinacjepojęć:stworzona/niestworzona–
stwarzająca/niestwarzająca.Efektemtegobyłczwórpodział
naturyzawierającynaturępierwszą–niestworzonąistwarzającą,
którąbyłBógujętyjakoPrzyczynawszystkichrzeczy,naturę
drugą–stworzonąistwarzającą,aobejmującąsferęprzyczyn
1Por.JanSzkotEriugena,Periphyseon.KsięgaI(dalej:PPI),441A,
443A-446A,tłum.A.Kijewska,Kęty2009,s.59,63–71.
2Por.PPIV,741C,s.57.
