Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AgnieszkaKijewska
niezrealizowałpierwotnegoplanuiustamiWychowawcy,
jednegozrozmówcówtegodialogu,zarzucatejksiędze,żejest
zbytrozwlekła.Wtensposóbproblempowrotucałejrzeczy-
wistościdoBogazkoniecznościmusiałzostaćprzeniesionydo
księginastępnej
8
.Jednakżedziękitemuksięgaczwartauzy-
skaławiększąjednośćispójnośćzarównotematyczną,jakisty-
listyczną.Rozważaniatejksięgiobracająsięzasadniczowokół
problematykiantropologicznej,wyłożonejwkontekścieanalizy
dziełszóstegodniaBożejkreacji,opisanychwKsiędzeRodzaju.
Takżepodwzględemstylistycznymksięgatajestniezwykle
bogatairóżnorodna.PeriphyseonjestdialogiemWychowawcy
iUcznia,aformadialogubyłapopularnawczasachkaroliń-
skich,jakojednazuprzywilejowanychformdydaktycznych
9
.
DialogwPeriphyseoniejestzdominowanyprzedewszystkim
przezWychowawcę,którywykłada,poucza,powołujesięna
autorytetyiinterpretuje.Wrazzrozwojemdzieła,zwłaszcza
wksiędzeczwartej,Uczeńuzyskujejakbywiększąautonomię:
stawiaodważnepytania,wysuwaproblemy,atakżedokonuje
podsumowańiocen
10
.JużodpierwszychstrontejksięgiUczeń
występujeniemaljakorównorzędnypartnerWychowawcy
iwlotłapiejegomyśl,którąniejednokrotniesamodzielnie
8PPIV,860B-C,s.409:nRozwlekłośćtegotomuniepozwala
namteraznawyłożenieniektórychkwestiispośródtych,którenapo-
czątkutejksięgiobiecaliśmyprzedstawić,dlategonależyjeodłożyćdo
następnegotomu.Leczjeśliniecierpliwiszsię,abydowiedziećsię,dla-
czegooBożejnaturzemówimy,żeaniniestwarza,aniniejeststwo-
rzona,damciwskrócietegozakosztować.Azatemdlategowierzymy,
żeBożaNaturaniejeststworzona,bojestOnaPierwotnąPrzyczyną
wszystkichrzeczy,apozaNiąniemażadnejzasady,zktórejmogła-
bybyćstworzona.Popowrociecałościstworzeniawidzialnegoinie-
widzialnegodoswoichprzyczynprymordialnych,którezawierająsię
wtejBożejNaturze,żadnawięcejnaturazNiejniepowstanie,aninie
pomnożysięwformyzmysłoweczyinteligibilne,albowiemwNiejbędą
onejednymtak,jakterazsąjednymwprzyczynach”.
9Por.A.Kijewska,Wstęp,w:PPI,s.31in.
10Por.np.PPIV,746C,s.71:nTadygresja,chociażwydajesię
dalekoodbiegaćodtematu,jestpożytecznadlatych,którzypragnązro-
zumiećPismoŚwięte”.
