Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępdoKsięgiczwartej
9
rozwija.Ponadto,wypowiedziUczniasąniezwykleobrazowe,
pełnenawiązańdoliteraturyantycznejizaskakującychpo-
równań.Wten,naprzykład,sposóbpodsumowujeonrozwa-
żaniaWychowawcy:
Rozwiązanieobecnegoproblemuwymagawieluwyjaśnień,
akiedysięgorozwiązuje,toniezliczonailośćróżnorodnychza-
gadnieńnieprzestajenapływaćzewszystkichstron,nibyzja-
kiegośnieskończonegoźródła.Możnatoniebezracjiprzy-
równaćdoobrazuHerkulesowejhydry,którejgłowyodrastają
wmiarę,jaksąodcinaneitotak,żestogłówpowstajenamiejsce
jednejodciętejgłowy.Tenobraz,zkolei,oznaczaludzkąnaturę,
którejhydrąjestsilneźródłoonieskończonejgłębi,aktóż,poza
samymHerkulesem,czylimocą,możejeprzeniknąć?
11
Odsamegopoczątkuksięgiczwartejrozmówcymająwy-
raźnąświadomośćtrudnościiswoistegonowatorstwapodejmo-
wanychprzeznichzagadnień.IchustamiEriugenawyrażaza-
pewneswojewłasnedoświadczeniaiobawy,mającwpamięci
burzę,jakąwywołałojegodziełoOpredestynacji,które–zwal-
czającwprawdziepoglądyGotszalkazOrbaisopodwójnej
predestynacji–czyniłotowsposób,doktóregonienawykli
uczenitamtychczasów
12
.CałyPeriphyseon,awsposóbszcze-
gólnyksięgaczwarta,pełnajestodniesieńdopatrystycznych
autorytetów,jednakżesztuką,którakierujedyskursemwcałym
dziele,jestdialektyka,pojętajakobenedisputandidisciplina,
aktórąmożna,zpewnymuogólnieniem,utożsamićzob-
szaremfilozofii
13
.Wychowawcaczęstochwaliuczniasłowami:
nprzenikliwiefilozofujesz”alboodwołujesiędotychmyśli-
cieli,którzynwłaściwiefilozofują”
14
.Tenswoistyracjonalizm
11PPIV,769D-770A,s.145.
12Por.A.Kijewska,Eriugena,Warszawa2005,s.19–22;A.Kijew-
ska,Wstęp,w:PPI,s.22in.
13Por.IohannisScottiDepraedestinationeI,2,wyd.G.Madec,
CCCM50,Turnholti1978,s.6.Por.A.Kijewska,KsięgaPismaiKsięga
Natury.HeksaemeronEriugenyiTeodorykazChartres,Lublin1999,s.57in.
14PPIV,807A,s.253.
