Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrazjakoparabola.OpejzażachGustawaCourbeta
wswoimukształtowaniuformalnymsąbezpośredniopokrewnepłaszczyźnie
obrazu,sąniejakozdanenaniąwrealizacjisamychsiebie-zdrugiejstronyjed-
nak,właśniedlategomusząpodlegaćjakiejśnadrzędnejinstancjibytowej,która
wyraźnieunikajakiegokolwiekdefinitywnego,określonegoczasowopołączenia
znimi.Dopieroprzezto„negatywne”porównanieudajesięmalarstwuXIXwie-
kuunaocznićównieubłagany,przypominającyzarazemmiłośćinienawiść,stosu-
neknegacjiskończonościinieskończoności,którynieuchronnieodnawiasięsam
zsiebieadinfinitum,skorokonkretnywycinekprzestrzenijakoskończonyusiłuje
nieskończonośćprzestrzeniniejakounieważniać,podczasgdyta,jakowielkość
bezczasowa,przekraczającatrwaniemwszelkibyt,postulujeznikomośćtego,co
skończone,wjegoskupieniachookreślonymtrwaniu.
WobrazachCourbeta„negatywny”stosunektreściipłaszczyznyobrazuusta-
nowionyjestprzezzasadęodwrócenia,któradopuszczaoglądoweporównanie
ichobutylkopodtymwarunkiem,żetreśćpodnosiniezdolnośćdowytworze-
niawewnętrznejjedności(dlawidzaudokumentowanąwkonflikciewidzenia)
dorolikryteriumswojegoformalnegorozwojunapłaszczyźnieobrazuodjed-
negojegobrzegudodrugiego.Wodwróceniutymniedochodzidopojednania
brzegówobrazuprzezto,coskładasięnajegownętrze(jakbyłobywprzypadku
całościowej,jednolitejorganizacjiformalnej),leczpozostająonenierozporzą-
dzalnymigranicamirozpostartejpłaszczyznyprzestrzeni,którajakoniedotykal-
na,zamkniętawsobieidostępnatylkodlaoglądu,istotowawielkośćprzestrzeni,
dokumentujejejnieskończonośćwprzeciwieństwiedojejprzemijających,skoń-
czonychtreści.
Wyjaśniasięprzeto,jakietowłaściwe,wykluczającesięnawzajemwielkości
odniesieniawszczynająkonfliktwidzawspotkaniuzeświatemiokreślająjego
procesuczeniasięwdokonywaniuodwrócenia.JesttowłasneJa,którejakote-
razwłaśnieobecnepragniewwidzeniuprzestrzennymuzyskaćdostępdoświata
jakokonkretnejskończonościiustalićswójstosunekdoniego,abywtensposób
samemusobienadaćjakiśsenswświecie;jesttonieskończoność,którawymyka
sięustaleniujakiegośzwiązkuzJaiktórejmusionooddaćświatwwidzeniuzwią-
zanymzpłaszczyzną(tzn.wczasie).Skorozaśświatwarunkowanyjestprzeznie-
skończoność,towobecniejjakoostatecznegoprzeznaczeniadoświadczyćmożna
tylkochwiejnościwszelkichpotrzebustaleniastosunkuJadoświata,wywoła-
nychprzezdążeniedousensowieniawłasnegoistnienia.Znaczyto,żekonflikt
widzeniamożesięskończyćtylkoostatecznądominacjązwiązaniaprzedmiotów
zpłaszczyznąizałamaniemsięwidzeniazwiązanegozJa.Wtymzałamaniusię
Jamusizrzecsięświata,kontynuujączwiązanyzpłaszczyznąrozwójwprzyszło-
ści,wktórejJaniemożejużuczestniczyć,bowiemwkonfrontacjiznieskończono-
ściąnieodwołalnieodrzuconejestwfinalnośćwłasnego,czasowoograniczonego
107
