Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CoAteńczycymówiliozemście?
13
drugiegopoliczka—czyprzynajmniejunikaniazemsty—stałabysięonapła-
skimtruizmem.
OdyseuszniewahasięmimotonazwaćAjasaswoimnnajwiększymwrogiem”
(echthistos),coteżchwilępóźniejpowtarzaTeukros,chwalącjednocześniejego
wielkoduszność!10Towłaśniepubliczne,niczymnieskrępowane,ekshibicjoni-
stycznewręczprzyznawaniesiędowrogościiniejednokrotnie,cozatymidzie,
pragnieniaodwetubyłowklasycznychAtenachnormą11.Postaciomdramatu,
oczywiście,zreguływolnowięcej.Trudnojednakzaprzykładbrawurowejli-
centiapoeticauznaćkonsekwentniestosowanąprzezoskarżycieliwsprawach
publicznych12retorykęosobistejwrogościizemsty,októrejtakjednoznacznie,
programowowręczmówisamLizjaszwswoimoskarżeniuEratostenesa:
Sądzę,żeobecniepostępujemyzupełnieinaczejniżdawniej.Kiedyśto
oskarżycielmusiałwykazaćswojąwrogość(echthran)wobecoskarżonego,te-
razzaśtrzebapytaćpozwanychoto,zjakiejprzyczynyżywiąnienawiśćwobec
państwa13.
Lizjasznierzucasłównawiatr.Podkreślanie,ba,obnoszeniesięzosobistą
wrogościąwobecoskarżonegoprzezateńskichnprokuratorów”topraktykaczęsta,
choć,cotrzebapodkreślić,nietowarzyszącanieodmienniewszystkimzachowa-
nymmowomoskarżycielskim.Niektórzymimotomotywtenuważajązantopos
10Sofokles,Ajas1336,1381;por.w.1347.
11Por.Dover1974:181:“[ś]whilefewofusnowadayscanexpectthatnoonewilleverdeli-
beratelydousharm[ś]amanwhospokeofCmyenemies)couldfairlybesuspectedofparanoia”
.
12WśródprocedursądowychstarożytnychAtenwyróżniasięsprawyprywatne,δ{Koiἰδ{oi
(wskrócieδ{Koi),orazpubliczne,δ{KoiδΠPoσ{oi(wskrócieγpoφo{,cojednaknieobejmujetzw.
szczególnychformoskarżeniapublicznego,zob.np.ToDD1993:112—122);dochodzeniesprawie-
dliwościnadrodzeprocedurprywatnych(δ{Koi)przysługiwałojedyniesamemupokrzywdzonemu
lub,wprzypadkusprawyozabójstwo(δ{KΠφόνoU—zabójstwopodlegałonprywatnemu”oskar-
żeniu),najbliższymofiary;procedurypublicznezkolei(γpoφo{)opierałysięnainstytucjindobro-
wolnegooskarżenia”(volunteerprosecution):rolioskarżycielapublicznego(jakożenieistniałtaki
urząd)podjąćsięmógłkażdyAteńczyk,którywyrażałkutemuchęćiposiadałpełnięprawobywa-
telskich(ὁ;oUλόPενocἈGΠνo{ωνoἷcἔξεσtiν);por.MACDowell1978:53n.;ToDD1993:92—94;
zob.teżLeNgAuer2004:45,p.1.
13tońνoνt{oνδέPoiδoKooPενπε{σεσGoiἢἐνtῶiπpὸtooχpόνωi.πpόtεpoνPὲνγdpἔδεitńν
ἔχGpoνtoὺcKotΠγopooνtocἐπiδεῖξoi,ἥticεἴΠπpὸctoὺcφεύγoνtoclνoνiδὲπopdtῶνφεUγόνtων
χpńπUνGάνεσGoiἥticἦνońtoῖcπpὸctńνπόλiνἔχGpo.(Lizjasz,PrzeciwkoEratostenesowi(12)2;
przekładR.Turasiewicza,zmodyfikowany;tekstgreckiza:C.CArey(ed.):Lysias.Orationescum
fragmentis.Oxford2007;OCT);ἐπiδεῖξoi—konsekwentniewprzekładachLizjaszaoddawanejako
nwyjaśnić”—oznaczaprzedewszystkimnwykazać”
,nwskazać”;toistotnaróżnica,bowyjaśniaćto
tłumaczyćsię,tłumaczysięzaśztego,conieprzystoi;nprocespolityczny”(δΠPόσiocἀγών)to,oczy-
wiście,sprawaznoskarżeniapublicznego”(zob.wcześniej),doktórychnależałarównieżndokima-
zjamówców”(δoKiPoσ{oῥΠtόpων;nbadanieuprawnieńmówców”—Lengauer)będącapodstawą
prawnąprocesuprzeciwkoTimarchosowi.
