Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Przesłankiirozwiązaniamodelowepaństwafederalnego
Współdziałanieiwzajemnehamowaniesię
władzmodelparlamentarny
(EuropaZachodnia)
Systemkooperacji
Rozwiązaniamodeloweideitrójpodziałuwładzy
Modelprezydencki(USA)
Systemseparacjiwładz
Rys.1.1.Interpretacjazasadytrójpodziałuwładzyrozwiązaniamodelowe
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawie[Społeczeństwo2003,s.180].
Zewzględunaterytorialnąbudowęwspółczesnychpaństwsystemypolityczne
mogąbyćsklasyfikowanewtrzechpodstawowychformach:jednolitychpaństwa
unitarneorazzłożonychkonfederacja,federacja.Dodatkowodopaństwo-
żonychmożnazaliczyćuniepersonalnebędącezwiązkiemconajmniejdwóch
państw,którełączyosobawspólnejgłowypaństwa,zzachowaniemodrębnego
systemuinstytucjipaństwowych,orazunierealnebędącezwiązkiemconajmniej
dwóchpaństw,którepozaosobąwspólnegowładcyłączyistnienieprzynajmniej
jednegowspólnegoorganupaństwowego[Społeczeństwo2003,s.260-261].
Strukturapaństwaniezależyodjegoobszaru:małaSzwajcariajestpaństwemfede-
ralnym,aolbrzymieChinypaństwemunitarnym.
Państwounitarnetotakiepaństwo,wktórymwładzasuwerennadotyczyca-
łegoobszaruwtakimsamymzakresie.Jestnajbardziejtypowąformąorganizacji
państwa.Państwotocharakteryzujejednośćstrukturyorganizacyjnejibrakpodzia-
łównaczęściskładowe,któremiałybycechy„państwowości”,jednolitysystem
organównaczelnych(głowapaństwa,rząd,premier),jednaobowiązującakonsty-
tucja,jednoliteobywatelstwo,jedensystemprawny,jedensystemsądowy,apo-
nadtojednostkiterytorialneniemająsamodzielnościpolitycznejniższestruktury
władzyzawszepodlegająwładzomcentralnym.Wtychpaństwachmożnawyod-
rębnićpaństwaoróżnejwewnętrznejbudowieterytorialnejscentralizowanelub
zdecentralizowane.Państwaunitarnedzieląsięnapewnejednostkiterytorialne,
różniącesięmiędzysobąwielkością,zakresemkompetencji,charakteremustrojo-
wym,nazwąiważnością.Podziałtenjestdokonywanywcelulepszegowydatko-
waniafunduszy,sprawniejszegozarządzaniapaństwem,aprzedewszystkima-
twieniaobywatelomdostępudoodpowiednichurzędówiinstytucjipaństwowych.
Jednakżedoktrynapaństwaunitarnegogłosi,najpraktyczniejszajestpłaska
strukturaorganizacyjna,wktórejliczbaszczeblijestniewielka.Wtegotypustruk-