Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Pismojakowizualnysystemkodowaniainformacji
wynalazkówczłowieka.Niejesttojedyniezwykłydodatekdomowy.Przeno-
szącmowęzeświataoralno-audialnegownowesensorium,sensoriumwidzenia,
przekształciłozarównomowę,jakimyślenie(Ong2011:139).
Nacięcianalasceiinneaides-memoirewiodłydopisma,aleniezmieniły
strukturyświataludzkiego.Żadenzdotychczasznanychsystemówpismanie
przekształciłludzkiegożyciarównieradykalnieirówniedemokratyczniejak
pismoalfabetowe(Ong2009:132).
ProblemistotypismapodejmowałrównieżJacquesDerrida(1999).Za-
uważył,żeujmowanojenawskrośhistorycznie,tymczasemnaukawymaga,
byteoriapismaskupiłasiętakżenaopisiefaktówdotyczącychistotypisma
iodpowiedzinapytania:Czymjestpismoijakimregułompodlegawielo-
znacznośćtegopojęcia?Poczymsięjerozpoznaje?Gdzieikiedysięzaczyna?
Gdzieikiedyślad,czylipismowogóle,wspólnyrdzeńmowyipisma,ulega
zawężeniudoDpisma”wsensiepotocznym?Gdzieikiedyprzechodzimyodjed-
negorodzajupismadoinnego,odpismawogóledopismawwąskimznaczeniu,
odśladudozapisu,wreszcieodjednegosystemugraficznegodoinnego,awob-
szarzepewnegokodugraficznego–odjednegodyskursugraficznegodoinnego
(Derrida1999:111).
Wiedzaotymstworzywarunkidorozwojugramatologii,rozumianej
jakonaukaopiśmie.
Stanowiskodotyczącerelacjimowa–pismoniejestjednoznaczne.Obok
argumentówprzemawiającychzaprymarnymcharakteremżywegosłowapo-
jawiająsiętakżegłosyprzeciwne.Początkitakiegoprzekonaniamożnaodna-
leźćwpismachJeana-JacquesaRousseau,wedługktóregozapiszniekształca
mowę:
Pismo,które,jaksięwydaje,mautrwalaćmowę,jestwłaśnieczymś,cojąznie-
kształca,niezamieniajejsłów,leczducha;wyrazzastępujeścisłością.Kiedymó-
wimy,oddajemysweuczucia,kiedypiszemy–sweidee(Rousseau2001:50).
Tekstpisanyiwypowiedźustnaniesąkomunikatamiwzajemnieprze-
kładalnymiwprostysposób,akażdazformcharakteryzujesięswoistymi
cechami.Rousseauzdajesięzauważaćopozycję:bezpośredniość,konkret,
osobistycharakter(przynależnemowie)–logika,ścisłość,abstrakcja(bliskie
pismu),oddzielającpisanieodumiejętnościmówienia.
Umiejętnośćpisaniawcaleniezależyodumiejętnościmówienia.Wiążesię
zpotrzebamiinnejnatury,którerodząsięwcześniejczypóźniej,stosowniedo