Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
berofpeople”7–ipisze:„Thebriefinventoryabovesug-
gestsotherwise:writingwasutilizedforreligious,magical,
symbolic,artistic,economic,political,practicalandfrivolous
purposes”8.
Ewidencjaarcheologicznawszystkichtychzapisówwska-
zujenaokresodpołowyVIIIdokońcaVIwieku(750–500)
p.n.e.inaobszarpokrywającysięzcałąówczesnąoikoumene,
cooznacza,żewtakwczesnejepocepismobyłojużwGre-
cjiwznacznymstopniurozpowszechnione.Leczpełniłotam
specyficznerole–otóżzjednejstronyówczesnepraktyki
piśmiennedotyczącałegowachlarzazróżnicowanychprak-
tykspołecznych(odczynnościkultowychprzezcodzienną
komunikacjęspołecznąitowarzyskąpofrywolnegraffitina
murach)ijakotakiewydająsięnamniecobardziejzbliżonedo
naszychwłasnychpiśmiennościniżpraktykipiśmiennenaj-
starszychcywilizacji(MezopotamiaiEgipt),jednakzarazem
wtypologiiWilsonawidaćuderzającybrak–niemawniej
anijednejpraktyki,którawjednoznacznysposóbzwiązana
byłabyz„literaturą”,„filozofią”lub„nauką”.
Innymisłowy–znanenamobecniepraktykipiśmienne
archaicznychGrekówniesąwjakikolwieksposóbzwiązane
zgatunkamitekstu„literackiego”,„filozoficznego”czy„na-
ukowego”.Niemożnatwierdzić,żetakiepraktykinapewno
wogólewówczasniewystępowały,choćzupełnyichbrak
wzasobieźródełbyłbywtakimprzypadkuzdumiewającyito
nawetprzyuwzględnieniunietrwałościmateriałówsłużących
dotychwłaśniepraktyk.Rzeczwtym,żenawetjeśliwystępo-
wały,tonieodgrywałyuchwytnejroliwbieżącymżyciuspo-
łecznym.ŚwiatarchaicznejGrecjiniebyłświatem„tekstu”,
mimożebyłjużświatem„pisma”.Jegomieszkańcyobcowali
zpismemwwielusytuacjach,lecz–jaksięwydaje–nieuży-
7WilliamV.Harris,AncientLiteracy,HarvardUniversityPress,
Cambridge,Mass.1989,s.46.Harrisrównieżpodałtypologięantycz-
nychpraktykpiśmiennych,lecz,jakożemaonaznacznieszerszyzasięg
czasowy,niejestużytecznadlatychrozważań.
8ACompanion…,s.555.
25
