Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wbrewtwierdzeniomautorówspodznakumediologicz-
negoGreatDivide,„pismo”nigdyniedziałałowoderwaniu
czyizolacjiod„mowy”19.Obietefundamentalneodmiany
komunikacji(opróczktórychludziemajądodyspozycjijedy-
nieobraz,dźwiękiwłasneciało)20sązesobąściślezwiązane
nakażdymetapieswojegorozwoju,októrymmamyobecnie
jakąkolwiekwiedzę.Próbyichwzajemnegoizolowania,cha-
rakterystycznedlawczesnychfazteoriioralności,wynikały
zprzeświadczeniaoszczególnymi„uderzeniowym”wpływie
pismanakulturęinaumysłyludzkie21.Autorzyformułujący
takietwierdzenia(głównieMcLuhan,OngorazGoody–nale-
żyjednakpodkreślić,żeżadenznichniebyłwtymdogmaty-
kiem),przyjmowalimimowolnie,żemediumkomunikacyjne
rozumianewznaczeniuściśletechnologicznymjestbytem
jakościowoodmiennymodnajbardziejoczywistegomedium
przekazu,jakimjest„mowa”–jedynyśrodekprzekazuna-
leżącydoludzkiegoorganizmubiologicznego,wyłaniający
sięzniegowdosłownymsensie.WprawdzieEdwardHall
jużwlatachsześćdziesiątychXXwiekusugerował,żemowę
ipismomożnapotraktowaćjakorównorzędnekonceptualnie
ekstensjeczłowieka,aMcLuhanużyłterminu„extensionsof
man”wpodtytulejednejznajważniejszychswoichksiążek,nie
wywarłotojednakznaczącegowpływunaich(iichuczniów)
dalszerozumowanie.Natamtymetapierozwojumyślimedio-
19MyśltęwogólnymsformułowaniumożnaznaleźćwNastępstwach
piśmiennościGoody’egoiWatta,leczmusiałoupłynąćsporoczasu,za-
nimichnastępcypodjęlijąirozwinęli.
20To,czy„mowa”jestszczególnąodmianą„dźwięku”,a„pi-
smo”–„obrazu”,orazczyzarówno„mowa”,jaki„pismo”niesąteż
odmianami„słowa”–jestkwestią,którąpozostawiamwtymmiejscu
bezdyskusji.Całośćprzedstawianychturozumowaństanowipróbęjej
rozstrzygnięcia.
21Innąprzyczynąmogłabyćchęćuwolnieniasięodprzeciwnejtezy,
głoszącej,żepismojestnaśladownictwemmowy,iuznawanejprzez
znacznączęśćdziejówmyślijęzykoznawczejzaoczywistość.Tezata
samawsobiejestjednymzeskutkówprzenikaniapraktykpiśmiennych
doświatamyśligreckiej,augruntowanazostałaprzezArystotelesa(zob.
rozdz.II).
36
