Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
waligowcelachczystointelektualnychczyautotelicznych,
aprzynajmniejniemamyżadnychśladówtakichpraktyk.
Pismobyłodlanichnarzędziemużytkowym,anieśrodkiem
samoistnegoprzekazu.Byćmożetowłaśniemiałnamyśli
HarriswzdaniuzakwestionowanymprzezWilsona.Jeślitak,
toznaczy,żearchaiczniGrecynietworzyliwypowiedzijęzy-
kowychprzeznaczonychwyłączniedoutrwaleniawzapisie9.
Oznaczato,że„literatura”,„filozofia”i„nauka”grecka
wykształcałysięwszczególnychrelacjachmedialnych,cał-
kowicieodmiennychodtych,zjakimiautomatyczniełączo-
nojewnowożytnejEuropie.Pismoniefunkcjonowałowśród
Grekówtak,jaktosobiewyobrażalidawnifilologowie,lecz
również–zdrugiejstrony–nieuderzyłowumysłyGreków
ztakwielkąsiłąigwałtownością,jaktosobiewyobrażali
Goody,OngiHavelock,aprzednimiMcLuhan.Mielionira-
cję,twierdząc,żeprzyczyniłosiędopowstania„wyższych”
formkultury(którychnazwyujmujętuwcudzysłowy),lecz
nienależyprzyjmować,żeów„przyczynek”nastąpiłnagle,
niespodziewanie,aprzedewszystkim–wsposóbdającysię
jednoznacznieokreślić.Bardziejprawdopodobnejest,żepi-
smofunkcjonowałowGrecjiprzezdwieście,amożeitrzysta
lat,niestającsięprzeztenczasnaczelnymśrodkiemprzekazu
wartościkulturowych–którejednakżewjakiśinnysposób
musiaływtedyfunkcjonować,ponieważtowłaśniewtedyna-
rodziłasiętaformagreckiejumysłowości,któranadałakształt
znacznejczęścikulturowejsamoświadomościEuropejczyków.
Uznanie,żehumanistycznekanonykulturyZachoduzbudo-
wanona„pustymcentrum”,którepowstałowtokuprzypad-
kowychprocesów,izabudowanojeznaczeniamiwprocesie
wielusetletniejzwrotnejautorefleksjikulturalnejikulturowej,
byłobyprzejawemzbytdalekoposuniętegosceptycyzmupo-
znawczego.Problempoczątkupozostajewięcaktualny.
9Jeślichodziozapisytypuurzędowo-mnemonicznego,najbliższe
„autoteliczności”wprzyjętymturozumieniu,zob.JamesP.Sickinger,
PublicRecordsandArchivesinClassicalAthens,UniversityofNorth
CarolinaPress,ChapelHill1999.
26
