Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PoszukiwanieAUTORAHeinrichaBölla
33
HeinrichBöll,pisarz,którywswychdziełachchciałtylkoprzedstawić
swojąepokęipisałjednocześniedlawszystkichepok,nieodejdziewzapo-
mnienie6.
Azeswojejstronydodaje:
Ćwierćwiekupóźniejmożnabyzakwestionowaćtęwypowiedź.Prawie
niktniemówijużoBöllu,nalekcjachniemieckiegopojawiasiębardzorzad-
ko,jegodziełatraktowanesązpobłażliwymuśmiechem–zostałynapisane
wdobrejwierze,alesąprzestarzałe.Czytakjestrzeczywiście?Czytermin
przydatnościdoużytkurzeczywiścieminął?
Oglądajączdjęcia,zastanawiasięnadtympytaniemidochodzido
wniosku,któregomożnabyłospodziewaćsięjużpootwarciupierwszej
strony:
Przyczyna,żeBöllwyszedłzmody,tkwiprawdopodobnierównieżwła-
śniewjegozaangażowaniuspołecznymipolitycznym.Możesięzdawać,że
wiecznymoralistastałsięwpewnymmomencieuciążliwy.„Dobryczłowiek
zKolonii”,„instancjamoralna”,„sumienienarodu”–tetytuływyrażajątyle
samokpiny,couznania.Czasyzmieniłysię,awrazznimitakżeliteratura.
Böllazaczętocorazczęściejpostrzegaćjakonaiwnegoidealistęibeznadziej-
negoutopistę,którytworzysobiewłasnyświat,aleniedostrzega,żeokolicz-
nościstałysiębardziejzłożoneiniejasne.
wiemy,żenowakonkluzjaowpływiedystansuczasowego,jestnie-
właściwa.Nawetjeśliktośtylkopobieżnieorientujesięwkwestiirecep-
cjiBölla,począwszyodlatpięćdziesiątychXXwieku,słyszałzapewne
etykietkiihasłao„idealiście”,„instancjimoralnej”,naiwności.Znane
musąrównieżdużoostrzejszeopinieojakościliterackiej,jaknp.wre-
cenzjiReicha-RanickiegoopowieściOpiekuńczeoblężenie(1979).Nie
dasiętegoszybkozapomnieć.Agłośnykrzykskargijestjedynieechem
całegochórudruzgocącejkrytykiioskarżeńo„kicz”,„naiwność”,„tan-
detę”itp.większośćznichpodejmowałapróbypowiązaniazarzutów
wobecliteratazapoteozą„moralisty”lub„dobregoczłowieka”.Zkolei
mniejszośćpostąpiłaodwrotnie.Zarzuciłaszanowanemuautorowipoli-
tycznezaangażowanieowianeniemalżeatmosferąskandalu.Obiestro-
nydokonujątymsamympodziału,przeciwktóremuBöllwalczyłizktó-
rympolemizowałprzezcałeswojeżycie–jaksięokazuje:bezskutecznie.
PrzykłademjednymzwielubyłoprzyznanietytułuHonorowegoOby-
watelaKolonii.PrzedstawicieleCDUwradziemiastachcielipoczątkowo
wyróżnićjedynie„mistrzowskiegonowelistęipisarzanajwyższejrangi”,
alenie„krytykaizaangażowanegoobserwatorabłędnegorozwojuspo-
6Por.przypis4.
