Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Genezapojęciawiedzajakobazowejwartościprzedsiębiorstwa
33
filozofiianalitycznej.Wpoczątkowejfazieswejtwórczościuważał,żejęzykjest
„obrazem”rzeczywistościizarazemodpowiadadokładnielogice.Odrzucałprzy
tymmetafizykęjakopozbawionąsensuwswymsłynnymstwierdzeniu:„Oczym
wszystkimroląjęzykawludzkiejmyśliimowie.WTraktacielogiczno-filozoficznym
Wittgensteindoszedłdowniosku,żeskorojęzykreprezentujerzeczywistość,azda-
niaodzwierciedlająstanrzeczy
,tomusibyćcośwspólnegomiędzyjęzykiemasta-
nemrzeczy.Potemuważałjęzykzarodzaj„gry”,wktórejbierzeudziałwieleosób
przestrzegającychokreślonychzasad.Wiedzajestdziałaniemcielesnym,które
charakteryzujewolazmianystanurzeczy.Wittgensteinargumentował:„Jeślijed-
nakprzyjrzymysięgrzejęzykowej,wktórejzwrotu«mogę»używasięwtenspo-
sób(tj.grze,wktórejjedynymuzasadnieniemtwierdzenia,żejestsięwstaniecoś
zrobić,jestzrobienietego),dostrzeżemy,żenieistnieje«metafizyczna»różnica
międzytągrąagrą,wktórejzdanie«Mogęzrobićto,ato»wolnoteżuzasadnićna
Nacisknazwiązekmiędzywiedząadziałaniemwyraźniewidaćwamerykań-
skiejtradycjifilozoficznej–pragmatyzmie.Najistotniejszymwkłademamerykańskich
pragmatystów(Ch.S.Peirce,W
.James,J.Dewey)wdziedziniewiedzybyłostwo-
rzeniepowiązańmiędzyprzekonaniem,znaczeniem,działaniemibadaniem.Peirce,
nazywanyczęstoojcempragmatyzmu,skupiałsięnaproblemieracjonalnegopoz-
naniaświata.WswoimdzieleTheoryofInquiry(1867)stwierdził,żebadanie
naukowepoleganaweryfikowaniuhipotezitrzymaniusięokreślonychzałożeń,
którejednakzczasemmogąwymagaćzrewidowaniabądźokazaćsięfałszywe.
Zaproponowałtrzyfazyrozwojuwiedzypoprzezbadanienaukowe:
abdukcję–formułowanieteoriidorozważenia,
dedukcję–przygotowanieteoriidozweryfikowania,
indukcję–ocenęwynikówweryfikacji.
Jamesreprezentujepragmatycznąteorięprawdy,wedługktórejprzekonania
powinnybyćzgodnezrzeczywistością.Widziałonludzijakoaktywnychuczestni-
kówświata,niezaśjakobiernychwidzów.Twierdził,żejeśliideaokazujesięsku-
teczna,znaczyto,żejestprawdziwaimaznaczenietakdługo,jakdługowpływa
nafinansowyaspektrzeczywistości.
ZwolennikiemtakiegopostrzeganiarzeczywistościbyłrównieżDewey,który
sprzeciwiałsięteoriiwiedzyrozdzielającej„teorięodpraktyki,wiedzęoddziała-
ścisłązależnośćmiędzyuczeniemsięadziałaniemipropagowałzachęcaniedzieci
donaukipoprzezaktywność,działanieorazukierunkowanienarozwiązywanie
problemów.
Źródełwspółczesnejliteraturytraktującejozarządzaniuwiedząwartopo-
szukaćwfilozofiiG.Ryle’a(1900−1976)iM.Polanyiego(1891−1976),gdzie
dominującekategorietowiedzajawnaiwiedzaukryta.WTheConceptofMind
(1949)Ryleotwarciepolemizujezmyśląkartezjańską,przeciwstawiającbeha-
wioryzmlogicznyidealizmowi.ZdaniemRyle’aświatdoświadczeńzbudowanyjest
zdwojakiegorodzajurzeczy:tychistniejącychfizycznieitych,któreistniejąjedynie
