Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przedsiębiorstwoopartenawiedzypracowników
32
świadomościączegoś.Przeżyciaświadomościsąjedyniepewneiniemożnajedno-
znaczniewskazać,cojeststanemświadomości,acojegoprzedmiotem.Według
Husserlafenomenologiapozwalazobaczyćrzeczytakimi,jakiesąsamewsobie
Niemieckifilozofznaczącoprzyczyniłsiędorozwojuwspółczesnejmyślifilo-
zoficznejorazfilozofiianalitycznej.Wielupóźniejszychmyślicielinawiązywałodo
jegomyśli,np.M.Heidegger,któryposługiwałsięwskazanąprzezHusserlametodą,
abyzgłębićsposóbbytowaniaczłowieka,J.-P
.SartreiM.Merleau-Ponty.
Kluczowympytaniem,jakiestawiałsobieHeidegger,byłopytanieo„bycie”.
WswojejksiążcezatytułowanejBycieiczaswprowadziłpojęcieDasein,oznacza-
jąceegzystencję,specyficznieludzkisposóbbyciawświecie.Heideggeruważał,że
ludziestająsięDasein,gdypodporządkowująsięnormomspołecznym,przyswajają
wspólnedlawszystkichumiejętnościradzeniasobiewżyciu.Związekmiędzywie-
dząidziałaniembyłszerokorozpatrywanyprzezfilozoficznyiliterackiruchznany
podnazwąegzystencjalizmu.Egzystencjaliściinteresowalisiębytemczłowieka
jakojednostkiorazdoświadczaniemżyciasamegowsobie.Fenomenolodzyutrzy-
mująmożliwośćzdobywaniawiedzyprzezrefleksje,natomiastegzystencjaliści
uważają,iżjedyniedziałaniecelowepozwalapoznaćświat.Sartre,uczeńHusserla
iHeideggera,pozostawałpodwielkimwpływemkartezjańskiejkoncepcjiludzkiej
świadomościjakobytuwolnegoiodrębnegoodfizycznegoświata.Wswojejksiążce
zatytułowanejProblembytuinicości(1943)określiłświadomośćjako„nie-coś”,
jakodziałanie(„wiatrwiejącyznikądwstronęświata”).Świadomośćjestnicością,
niepodlegazasadzieprzyczynowości–tofundamentalnestwierdzeniefilozofii
Sartre’a,nadająceludzkiejwolnościnajwyższąwartość.Sartreuważał,żeświado-
mośćzawszemacharaktersamodeterminujący;jejistotęująłwformiezabawnego
Sartrejakojedenzczołowychfrancuskichegzystencjonalistówstwierdził:„Dla
rzeczywistościludzkiejbyćznaczydziałać[...]aktokreślonyjestprzezintencję
[...].Ponieważintencjajestwyboremceluiponieważświatodsłaniaprzeznasze
Kartezjańskipodziałnaumysłiciałoodrzuciłtakżefrancuskifenomenolog
Merleau-Ponty.Przedstawiłonpercepcjęjakocielesnąaktywnośćpoznawczą
zawszenacośukierunkowaną,aświadomośćjakokwestięnie„myślę”,lecz„mogę”
innych.MimoempirystycznychodchyleńMerleau-Pontybyłwrzeczywistościra-
cjonalistą.Zarzucałempirystom,żeustalają„statystycznewłaściwościchemiczne
ciałstałych”idedukują„własnościciałempirycznych”.Stwierdził,żeteorieempi-
Innydwudziestowiecznyprądfilozoficzny
,zwany„filozofiąanalityczną”,kon-
centrowałswąuwagęnajęzyku,zapomocąktóregoopisujemyzjawiska,podczas
gdyfenomenologiausiłowałaopisaćizanalizowaćzjawiskalub,inaczejujmując,
pokazać,wjakisposóbKantowska„rzeczsamawsobie”ukazujesięnaszejświa-
domości.AustriackifilozofL.Wittgensteinjestnajbardziejwpływowąpostacią
