Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Krytykakapitałuspołecznego
33
(McLean2007,s.683).Wtymduchukrytycznymkapitałspołecznynazywano
nczarnądziurąwastronomiinaukspołecznych”(Montgomery2000,s.228),
npojęciemmglistym”(nebulous)(Roche2004,s.107),sztucznym,nzwodniczym
konstruktem”
,któryignorujeistotneczynniki(np.klasowe),odpowiedzialneza
współdziałanie,nadmierniepromującwagęobywatelskiegozaangażowania(Bloor
2000,s.92).Zwolennikomkoncepcjizarzucano,żekapitałspołecznyzaczęlitrakto-
waćjaknzłotyśrodek”
,którypozwolipoprawiaćlubudoskonalaćwszelkieaspekty
życiaspołecznego,odwynikówkształcenia,poprzezzapobieganieprzestępczości,
nazdrowiupsychicznymkończąc,jeślitylkosąsiedziiczłonkowiespołecznościbędą
zesobąwspółdziałać,ufaćsobieiwchodzićzesobąwinterakcje(Fine2010,s.4).
Takawizjawyzwalałapokusęintensyfikacjipracnadrozwojemkoncepcji,co
przypominałoposzukiwaniawspółczesnegonkamieniafilozoficznego”
.Wzamie-
rzeniumiałonbyćcudownymśrodkiempozwalającymzrozumiećzagadkę
efektywnościwspólnotispołeczności(JohnstoniPercy-Smith2003,s.332).Wska-
zywanorównież,żepopularnośćkapitałuspołecznegojestodzwierciedleniem
szerszejtendencjidonkapitalizowania”każdegozasobu,wykorzystywanegodo
osiąganiaróżnychcelówiefektów,poprzezprzypisywaniemucechkapitału[sensu
stricto-przyp.T.M.],coprowadzidowytworzenianadmiarunkapitałów”(plethora
ofcapitals).Utrzymywano,żedziejesiętakpodwpływemspecyficznegontrendu”
,
charakteryzującegosięzbytsilnymoddziaływaniemekonomiinasocjologięivice
versa(BaroniHannan1994,s.1122).Wkonsekwencjirodzisięwieloznaczeniowe
pojęcie,któretraciswojąwartośćeksplanacyjną.
Tętendencjęprowadzącądorozmywaniaznaczeniapojęciakapitałudość
wcześniedostrzegłPaulDiMaggio(1979,s.1468)pisząc,żenkapitałstajesiępoję-
ciemomniejszympotencjaleiprecyzjiniżzwykłafiguraretoryczna”
.Jakutrzymuje
BenFine,gwałtownywzrostznaczeniakoncepcjikapitałuspołecznego,wskutek
jejamorficznościiwszechogarniającejnatury,doprowadziłdointelektualnejnie-
mocy(intelectualmalaise),którejtowarzyszypseudokomercjalizacjaaktywności
badawczej.Tedwaprocesy,powiązanerazem,sąodpowiedzialnezapowstanie
zjawiska,któreautorokreślamianemhackademic.KapitałspołecznyplusXdaje
podstawydobadań,jednocześnieredukując,ograniczającwiedzęnatematpoję-
ciaXiprzystosowującjedowymagańkoncepcjikapitałuspołecznego(Fine2010,
s.5).Inaczejniżwprzypadkuteoriinaukowej,którazapomocąjaknajmniejszej
liczbyśrodkówpróbujewyjaśnićjaknajwięcej,pojęciekapitałuspołecznegobyło
nprzyjmowanebezzastanowienia,adaptowanebezkrytycznieistosowaneniepre-
cyzyjnie”(Woolcock1998,s.196).Bezwzględunato,jakmocnejkrytycezostanie
poddanasamakoncepcjaijakbardzonegowanebędąjejanalitycznewartości,
toodzew,jakiwywołujenietylkowśrodowiskunaukowym,utwierdzawprze-
konaniu,żenkapitałspołecznytak,jakBógWoltera,musiałbyzostaćwymyślony,
nawet,gdybynieistniał”(Bowles1999,s.6).
