Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
ROZDZIAŁ1.Kapitałspołeczny
Jedenzgłównychzarzutówwobeckoncepcjikapitałuspołecznegoopierałsię
nanegowaniujegonkapitałowej”natury,coprowadziłodopodważaniawniosków
wyprowadzanychztejbłędnejanalogii.Abyodkryćjejfałszywość,wystarczyzapy-
tać:czymjestzasóbkapitałuspołecznegoorazjakajestjegostopazwrotu.Wjaki
sposóbinwestowaćwniego,jakgomierzyćiwjakisposóbakumulować?(Solow
1999,s.7).Idalej,gdziemożnagopożyczyć,najakiprocent,czymożnagozabrać
zesobązagranicę(Fischer2005,s.157).
Jakargumentowano,kiedyterminnspołeczny”jestwiązanyznkapitałem”
,elimi-
nowanesącechykapitałuizniekształcanejestjegoznaczenie:np.kapitałwyczerpuje
sięnaskutekjegoużycia,natomiastkapitałspołecznyprzeciwnie-zużywasię
przezniewykorzystanie(FineiGreen2000,s.91).EkonomistaKennethArrow
zaznaczał,żepojęciekapitałuspołecznegoniemożezostaćzoperacjonalizowanedla
celówanalitycznych,ponieważniesposóbzgodzićsięztym,żeistniejezgodność
pomiędzykapitałemjakotakimakapitałemspołecznym.Tenpierwszywiążesię
ztrzemacechami:1)ciągłościąwczasie,2)możliwościącelowegopoświęceniago
wteraźniejszościdlaprzyszłychzysków,3)zbywalnością.Jeślitetrzyzałożenia
zostanąodniesionedokapitałuspołecznego,toudasięobronić,itotylkoczę-
ściowo,pierwszeznich.Możnawprawdziemówićobudowaniureputacjilubrelacji
opartychnazaufaniu,alecechyteniemająnaturykapitałufizycznego,którydasię
zainwestować(czymożnanp.zainwestowaćniewielkąnporcjęzaufania”?).Drugiego
itrzeciegozałożenianiesposóbobronić.Istotąsiecispołecznychjestto,żesąone
tworzonezinnychpowodówniżichdomniemanawartośćekonomiczna.Wobec
tegoproblematycznymbyłobyzałożenieointencjonalnejnaturzetakichprocesów.
Kapitałspołecznyniejestrównieżzbywalny(dotyczytotakżekapitałuludzkiego).
Niesposóbprzenieśćprawwłasnościdoniegonainneosoby,ponieważtakie
prawawjegoprzypadkunieistnieją(Arrow1999,s.4).Uzupełniająctęmyślnależy
zaznaczyć,żekapitałoznaczarzeczybędącewposiadaniujednostek.Natomiast
elementykapitałuspołecznego,takiejak:zaufanie,zobowiązaniawobecinnych,
przywiązaniedonormspołecznychorazkaranietych,którzyjełamią,opisują
związki(relacje)pomiędzyludźmi(Bowles1999,s.6).
Oilepodważaniesensownościzastosowaniapojęciakapitałuspołecznego
jakospecyficznejformykapitałumożnauznaćzauniwersalnąodpowiedźna
rosnącąpopularnośćkoncepcji,otylewiększośćkonkretnychzarzutówodnosiła
sięwgłównejmierzedopracPutnama.Jegostudiastałysiębowieminspiracjąnie
tylkodorozwojukoncepcjiwjejteoretycznymczymetodologicznymwymiarze,ale
takżepodstawądowykorzystaniajejjakoużytecznegonarzędziadoprojektowania
irealizacjipolityki.Założenie,żekapitałspołecznyjestściślezwiązanyzjakością
instytucjispołeczeństwaobywatelskiegoiprzyczyniasiędowzrostugospodarczego
orazpoprawyjakościrządzenia(DeFilippis2001,s.782),nadawałokoncepcjicechy
użyteczności.Jawiłasięjakoatrakcyjnennarzędzie”mogąceznaleźćpragmatyczne
