Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Krytykakapitałuspołecznego
37
L.Rosenblum,napodstawietegozałożeniakształtujesiętendencjadostosowania
uproszczonegomodeluspołeczeństwaobywatelskiegowpostacinpasatransmisyj-
nego”
.Zakładaon,żekorzystneskutkistowarzyszeniowościrozprzestrzeniająsię
zjednejsferynakolejne.Siecispołeczneumożliwiająszerzeniesięzaufaniawmyśl
zasady:nufamci,ponieważufamjej,aonazapewniamnie,żeufatobie”
,copozwala
nakształtowaniesięwzorówzaufaniawśródzróżnicowanychgrupspołecznych.
Przyjmowanietakiegopunktuwidzeniajestodzwierciedleniemoptymistycznej
wizji,żejeśliistniejejedennwłaściwy”(poprawny)układzależności,tokorzyści
mogąbyćmnożonepoprzezpromowanielubrozpowszechnianietychważnychdla
społeczeństwagrupmediujących(Rosenblum1998,s.48).Idąctymtropem,łatwo
wpaśćwpułapkęredukcjonistycznegosposoburozumieniazjawiskspołecznych.
Jeślispołeczeństwobędzieinterpretowanejakoukładfraktalny(wszystkiestowa-
rzyszeniaprzyjmująidentyczneformyirealizująidentycznefunkcje),wktórym
cechycałościsąodwzorowanewelementarnychcząstkach,todostrzeżeniezmian
wobrębiejednejcząstkibędziesprzyjaćkonkluzji,żeidentycznezmianyzacho-
dząwobrębiecałegoukładu.Nawetjeślitensposóbrozumowaniazoczywistych
względówzostanieodrzucony,nadalpozostajeniejasnośćczyrzeczywiście,tak
jakprzewidywałPutnam(analizującżyciestowarzyszeniowewAmeryce),zasoby
społeczneniezbędnedlafunkcjonowaniaspołeczeństwaobywatelskiegoulegają
wyczerpaniu.Ponadtoniesprecyzowano,jakajestlubjakapowinnabyćrzeczywista
rolawoluntarystycznychorganizacjiwspołeczeństwieamerykańskim.
Wątpliwościbudzićmożerównieżdostrzeganarozbieżnośćpomiędzywnio-
skamizawartymiwksiążkachDemocracyinWorkiBowlingAlone.Wtejpierwszej
Putnamdowodzi,żekorzeniobywatelskiegozróżnicowaniapomiędzypółnocą
ipołudniemWłochnależyposzukiwaćjużwśredniowieczu.Jestonorezultatem
odmiennejtradycji,którakształtowałasięprzezstulecia,ajejniezwykletrwałe
rezultatysąwidocznedodziś9.Wstudiachamerykańskichnatomiastbronitezy,że
obywatelskatradycjauległazniszczeniuzaledwiewciągudwóchdekad(Jackman
iMiller1998,s.57).
Podkreślasięrównieżfakt,żepunktemodniesieniadlaprowadzonychprzez
PutnamawStanachZjednoczonychanalizbyłarzeczywistośćspołecznalat50.
i60.XXw.,formułowanewnioskinieuwzględniająwięcspecyfikiwspółczesnych
9
Tohistoriozoficzne(lubjakwolelibyjegokrytycy-historycystyczne)podejściePutnama,
którebyłokluczemdojegoanalizprowadzonychweWłoszech,jesttakżepoddawanekrytyce
(Tarrow1999;Sabetti1996).SidneyG.Tarrowpisze,żehistoriiniemożnatraktowaćjakorezer-
wuarufaktów,napodstawiektórychtworzysięuogólnienia.Jeślisięgamydohistorii,musimy
miećświadomość,żenaszemodelewpływająnato,czegoszukamy,jaktointerpretujemyijak
łączymyznaszymidanymi.GłównąsłabościąPutnamabyłbrakperspektywystrukturalnej
(oddziaływaniapaństwa),którapozwoliłabydokonaćtrafnejinterpretacjiodkrytychfaktów
(Tarrow1999,s.396).
