Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Login–edukacjaidialog|25
WhumanistyceXXIwiekutezałożeniabyćmożenajsilniejwyraziłaJudithBut-
ler,amerykańskafilozofkafeministyczna,któraprzeniosłateorieAustinanapoziom
badańdyskursugenderowego,pokazując,wjakichwarunkach(kultury,zależności
społecznych,języka)powstajetożsamośćpłci35.Zpunktuwidzeniajejbadańnad
kulturąispołeczeństwemjęzykzawszemacharakterperformatywny(sprawczy),
dlategosłowawypowiadaneprzeznauczyciela/nauczycielkęwszkoleczywykła-
dowcę/wykładowczynięnaakademiisąbardzoważne,aleniemniejważnejestto,
comówimysobie(nawzajem)nacodzień,ito,conmówimy”(piszemy)doinnych,
naprzykładwmediachspołecznościowych,ito,cokomunikujemywprzestrzeni
publicznej,choćbywsytuacjachoficjalnych36.
Trzebabyzatemrzecitak–nietylkosłowa,aleirozmowa(zawsze)ncoś”
robi37.TenfaktukazujejednaznajlepszychscenfilmuAnnieHall(1977)Woody’ego
Allena.Głównibohaterowie,AlvyiAnnie,graniprzezsamegoAllenaiDiane
Keaton,czekająwkolejcedokina.Zaichplecamijakiśmężczyzna,rozmawiając
zprzyjaciółką,nacałygłoswygłaszaswojeopnienatematnajnowszegofilmuFel-
liniego,jegotechniki,struktury,nspójności”,sztuki,krytykiitd.NacoAlvymówi:
nZarazdostanęwylewu!Ongadamiprostodoucha!”.Oczywiściemężczyzna(jak
siępóźniejokazujewykładowcaakademicki!)nicsobieztegonierobi,jakbynie
chciałsłyszećtego,comówiAlvy,idalejperoruje:oFellinim,oSamueluBecketcie,
przedmiotuzjednegopunktudodrugiego.Komunikacjaludzkaobejmujewszakżeznaczniewięcej
niżprosterozpowszechnianiejednostekinformacji.Wbrewpowszechnymzałożeniom,niemaspo-
sobu,bymprzeniósłjakieśpojęciezmojegoumysłuczyświadomości,dotwojego,niema«kanału»
przenoszącegomojemyśliodemniedociebie”.W.J.Ong,Informacjaa/lubkomunikacja–interakcje,
w:W.J.Ong,Osoba–świadomość–komunikacja.Antologia,wybór,wstęp,przeł.ioprac.J.Japola,
Warszawa2009,s.274.
35
Por.J.Butler,Uwikłaniwpłeć.Feminizmipolitykatożsamości,przeł.K.Krasuska,Warszawa2008
(oryg.wyd.1990).Nas.60czytamy:nCiałozostajeskojarzoneztym,cożeńskie,dziękitajemniczym
stosunkomwzajemności:płećżeńskazostajesprowadzonadociała,aciałomęskie–całkowiciezaprze-
czone–paradoksalniestajesiębezcielesnymnarzędziemrzekomoabsolutnejwolności”.
36
Wśródchlubnychwspółczesnychprzykładównmocysłów”należyprzywołaćm.in.postaćGrety
Thunberg,szwedzkiejuczennicy,któraw2018r.poruszyłaopiniępublicznąswoimiwypowiedziami
ozmianachklimatycznychnaZiemi,zob.G.Thunberg,NoOneisTooSmalltoMakeaDifference,
PenguinBooks2019.
37
JaktwierdzijęzykoznawcailogopedaStanisławGrabias:nJęzykowezachowaniejednostkijestnie
tylkosekwencjągramatyczniepoprawnychzdań,alerównieżzbioremwypowiedziuwarunkowanych
społecznieisytuacyjnie.Wypowiedzisąwynikiemwdużejmierzenieuświadomionychwyborów,
aregułytychwyborów,takjakniezawszeuświadamianeregułygramatyczne,posiadajądlakomu-
nikacjijęzykowejcharakterfundamentalny”.S.Grabias,Językwzachowaniachspołecznych.Podstawy
socjolingwistykiilogopedii,Lublin2019,s.38.
