Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzyfilozofiąamedycyną
19
jednakżenaogółprzyjmujesię-wujęciunaderzwięzłymiwodniesieniudo
człowieka-żepsychologiajesttonaukaoświadomymzachowaniusię.Zamiast
»świadomezachowaniesię«mówisięteż»postępowanie«.Oczywiścienie
todefinicjewystarczająceiwymagająwieluuzupełnień.Wodniesieniudocałego
światazwierzątpsychologiajesttonaukaoichczynnościachprzystosowawczych
dośrodowiska(odpodnietdosytuacjilubdowarunkówśrodowiskowych)natle
powstawaniaizaspokajaniapotrzebwramachczynnościsamozachowawczych
organizmuzwierzęcego.Niekiedydefiniujesiępsychologięjakonaukęozjawi-
skachpsychicznych,jesttojednakżetylkookreślenieformalne,bowymagające
dalszegozdefiniowania»zjawiskpsychicznych«”7.Zupełnieinaczejzaprezento-
wanazostaładefinicjapsychologiiwSłownikupsychologicznymArthuraiEmilii
Reber(polskiewydaniepodredakcjąnaukowąIdyKurczorazKrystynySkarżyń-
skiej),gdziezasadniczoniezostałaonawyjaśniona.Autorzypublikacjistwier-
dzili,że:u(…)niemożnazdefiniowaćpsychologiiwprostysposób;niemożna
jejnawetscharakteryzować.Zakładając,żeudałobysiętokomuśdzisiajczyjutro
wysiłektenokazałbysięnieadekwatny.Psychologiajesttym,conaukowcyifilo-
zofowieoróżnychprzekonaniachstworzyliwceluzaspokojeniapotrzebzrozu-
mieniaumysłuizachowańróżnychorganizmów,odnajbardziejprymitywnych
potenajbardziejzłożone.Azatemniejesttookreślonarzecz-raczejopisjakiejś
rzeczylubwielurzeczy.Maniewieleograniczeńipozakanonaminaukioraznor-
mamietycznymiwolnegospołeczeństwaniepowinnastosowaćżadnychinnych
kanonówinormnarzuconychprzezosobyuprawiającedyscyplinęlubprzez
jejkrytyków.Stanowipróbęzrozumieniatego,codotychczasumykapoznaniu,
akażdapróbaścisłegookreśleniajejlubzamknięciawjakiśramachoznaczaza-
kreśleniegranicnaszejwiedzy,cozpewnościąjestniewłaściwe”8.Wdefinicji
zaznaczonotakże,żepsychologiajakosamodzielnanaukawyodrębniłasiędopie-
rowIIpołowieXIXwiekuzmedycynyifilozofii.Zpierwszejutrzymano,żetoco
czujemy,myślimyirobimymusibyćzwiązanezbiologiąorazinstynktaminami
kierującymi.Zdrugiejnaukizaczerpniętokategorięproblemów,któreodnoszą
siędostanowiskanaszejwoli,umysłu,wiedzyorazprzekonań.Zaskakującejest
natomiastporównaniepsychologiidoameby(pierwotniaka),ponieważ:u(…)
jestonaraczejnieukształtowana,alewdużymstopniudającasięwyodrębnićjako
samodzielnybytowłaściwymsposobieaktywności,dziękiwysuwaniu»niby-
nóżek«wkierunkunowychtechnik,nowychobszarówproblemowych,mode-
liteoretycznych,czynawetinnychsamodzielnychdziedzinnauki-wchłaniaje
ipowoli,czasemniezdarnieprzybieracoraztoinnykształt”9.
7Psychologia,[w:]J.Pieter,Słownikpsychologiczny,Wrocław1963,s.222.
8Psychologia,[w:]A.S.Reber,E.S.Reber,Słownikpsychologiczny,Warszawa2005,
s.619.
9Tamże.