Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Kościelak,Poczucieumiejscowieniakontroliiprzekonaniaowłasnejskutecznościwzdrowiuichorobie,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-264-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
RozdziałI.Zdrowieichoroba
15
jakozdrowe,tymczasempowinnotakbyć,jeżelisamesięzatakieuznają,afakt
tenjestakceptowanyspołecznie.Zdrowiebowiemjestwartością,dziękiktórej
ludziemogąsięsamorealizować,pokonywaćróżnorodneproblemyiprzekształ-
caćswojeśrodowisko.Sposóbpojmowaniazdrowiaprzezpropagatorówjego
promocjiwyrastazmodeluspołeczno-ekologicznego,któryzakładawfunkcjono-
waniuczłowiekaistnieniestanurównowagimiędzypłaszczyznami:fizjologiczną,
psychologiczną,społecznąiekologiczną,różniewyodrębnianymiiidentyfiko-
wanymi.Wpromocyjnejkoncepcjizdrowiapodkreślasięszczególnązależność
międzyczłowiekiem,przyrodąiśrodowiskiemspołeczno-kulturowym.Analizując
więczdrowieczłowieka,bierzesiętakżepoduwagęwpływtakichelementów,
jak:zakrespełnionychrólspołecznychczymotywacjadozdrowegostylużycia.
Koniecznejestuwzględnieniezróżnicowanychsposobówdefiniowaniazdrowia
przezróżneosoby,atakżeusytuowaniezdrowiawhierarchiiwartościjednostki.
Wpromocyjnymmodeluzdrowiaszczególnąrolęodgrywająkonstruktpotencja-
łuzdrowotnego,obejmującegoindywidualnyispołecznypoziomodpornościna
zakłóceniastanuzdrowia,orazprzyjęte,kulturowoakceptowane–indywidualne
igrupowe–wzoryzachowańistyleżycia.Poziominternalizacjitychwzorów
istylóworazmotywacjidoichrealizacjistanowiindywidualnezasobyczłowieka,
sprzyjającezachowaniomzdrowotnym.Koniecznejesttakżezrozumienieiprze-
konanieomożliwościachwpływukażdegoczłowiekanaswojezdrowie.
Wnowszejdefinicjizdrowia(WHO,1984),wyraźnieakcentującejpromocję
zdrowia,możnawyodrębnićtakiejegowymiaryiaspekty,jak:
–fizyczny(physical)–mechanistycznefunkcjeciała;
–umysłowy(mental)–funkcjezwiązanezmyśleniem,wyrażaniemsądów;
–emocjonalny(emotional)–doświadczanieemocji;
–społeczny(social)–zdolnośćdonawiązywaniaiutrzymywaniakontaktów
zinnymi;
–duchowy(spiritual)–urzeczywistnianietakichatrybutówczłowieka,jak:
wolność,odpowiedzialność,godność;
–publiczny(societal)–zależnośćodotoczenia(mieszkanie,ubranie,higiena,
kontrolazanieczyszczeń,praca,prawajednostki,transport,rekreacjaitp.)
(Ewles,Simnett,1992).
Wkontekściepromocjizdrowiapowinnybyćwzmacnianeteźródłażyciowej
satysfakcji,któresprzyjajązdrowiu(Słońska,Misiuna,1993),dlategotakważna
wydajesiępromocjazdrowiawśródosóbprzewleklechorychiniepełnospraw-
nych.Realizacjazałożeńpromocjizdrowiawsytuacjiprzewlekłejchorobylub
niepełnosprawnościopierasięnauwzględnieniuposzczególnychetapówrozwoju
(chorobylubniepełnosprawności).Etapytesąnastępujące:
1)zapobieganiepierwotne(poprawastanuzdrowiapoprzezprzyjęciezasad
zdrowegostylużycia),
2)zapobieganiewtórne(wczesnewykrywaniechoróbiwczesnainterwencja),
