Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przerzucająwinęnaWęgrówzastosunkipanującewZalitawii.
Wszczególnościpoglądtakireprezentowalihistorycyaustriaccy
skupieniwokół„WienerHistorischeStudien”(H.Hantsch,H.Kramer,
J.Miskolczy),atakżeR.Plaschka,wktórychpracachprzebijażal
zadawnąmonarchią,gdzieistniejącyodlat60.XIXwiekuustrój
konstytucyjnygwarantowałwszystkimnarodomrówneprawa
istwarzałmożliwościichrozwoju.H.Hantschzwracauwagę
najedynąwswoimrodzajusymbiozę,jakapanowaławtej„rodzinie
narodów”.Oceniająctamteczasyzperspektywysytuacji,wjakiej
znalazłysiętenarodypoIwojnieświatowej,Hantschpodkreśla,
żeupadekAustro-Węgierwroku1918przyczyniłsiędopowstania
problemów,mającychowielegroźniejszenastępstwa,niżte,zktórymi
zmagałasiędawnamonarchia.Ikonstatujeznutążalu:„Byćmoże
wszystkietenarodydopieroporozejściusięuświadomiłysobie,
cozawdzięczałysobienawzajemicowdawnejwspólnocie
znaczyły”1.Wereszyckiprzytaczawkońcowychpartiachswejksiążki
niektórepoglądyHantscha,zawierającewyidealizowanyobraz
monarchii,aleniepodejmujeznimipolemiki.Zauważajednakowoż,
iżgdychodziosamąAustrię,anieoWęgry,toHantschmaformalnie
rację,ponieważ„ustrójmonarchiiposiadałdobreikorzystnestronydla
wszystkichnarodowościwchodzącychwskładAustriiwokresie
rządówliberalnychikonstytucyjnych”.Wereszyckizachowuje
obiektywny,wyważonysąd,przedstawiającwszystkieblaskiicienie
wewnątrzpolitycznejsytuacjiwmonarchii,wtymnabrzmiałyproblem
narodowościowy.Spóroprzyczynyupadkumonarchiihabsburskiej,
atakżepróbyposzukiwaniaodpowiedzinapytanie,czy
tonierozwiązanezagadnienienarodowościowedoprowadziłowkońcu
doupadkupaństwa,Wereszyckinazywadyskusjąakademicką.
Innyaspektsporujakitoczyłsięitoczypodzieńdzisiejszydotyczy
pytania,czy„narodowepaństwa”sukcesyjnezyskały,czystraciły
naupadkumonarchii,atakże,czymonarchiaprzetrwałabykryzys
