Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poglądydotyczącezagadnieńnarodowościowych.Jednązjejcechjest
właśnieodrzuceniestaregodogmatutradycyjnej,narodowejkoncepcji
dziejówmówiącegoomonarchiihabsburskiejjakoo„więzieniu
narodów”.Nowypoglądwtejsprawieuznaje,żepoprzegranych
wojnachAustriiwroku1859i1866,kiedyzałamałysiępróby
budowaniaspołeczeństwaipaństwapodhegemoniąniemiecką,
poszczególnenarodymonarchiimiaływdobiekonstytucyjnejowiele
lepszewarunkirozwoju,niżgdziekolwiekindziejwEuropie.Podobnie
rzeczsięma,gdychodziohistoriografięsłoweńskąichorwacką.
Wpracachhistorykówsłoweńskichichorwackichzajmującychsię
wiekiemXIXpodkreślasięwspólnedziedzictwokulturalneEuropy
Środkowej.Sąonewprawdziedalekieodjakiejś„habsburskiej
nostalgii”,aleichcharakterystycznącechąstałosięrównieżodrzucenie
stereotypumonarchiihabsburskiejjako„więzienianarodów”.
Wostatnimczasieniektórzybadaczeaustriaccy,zajmującysię
zagadnieniemnarodowościowymwmonarchiihabsburskiejirozwojem
ideinarodowychwEuropieŚrodkowej,zwracająuwagęnafakt,
żemonarchianaddunajskabyławistocieowielebardziejniż
osławionym„więzieniemnarodów”miejscem„wylęganiasię”
nowoczesnychnarodów.AndreasMoritsch,austriackihistoryk
osłoweńskichkorzeniachtwierdzi,że„byłocałyszeregpowodów
przemawiającychzatym,żeSłowianieżyjącywmonarchii
habsburskiejwidzieliwtympaństwiewprawdziemożenienajlepsze
zmożliwych,aleprzecieżpaństwoodpowiadająceichsytuacji
politycznej,społecznejikulturalnej”.Dotyczytoprzedewszystkim
Czechów,Słoweńców,ChorwatówiSłowaków,którzywcałości
wchodziliwskładmonarchiiHabsburgów.Ale,jegozdaniem,również
Ukraińcy,anawetPolacyiSerbowie,którychtylkomniejszaczęść
żyławgranicachmonarchiihabsburskiej,znajdowalituwdobie
konstytucyjnejkorzystnespołeczneinarodowewarunkiswego
rozwoju3.
