Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.Znaczenieprawaeuropejskiegowkształtowaniu...
HerbertaL.A.Hartanarzeczmulticentrycznego3czywręczglobalnegosystemupraw4.
Okazujesiębowiem,żeklasycznedynamiczno-statycznepowiązaniamiędzynormami
niewystarczającoadekwatnedoopisuaktualnegosystemuprawa(systemówprawa),
itozarównowodniesieniudorekonstrukcjitypówsystemów,jakisystemukonkret-
nego.Wynikatoprzedewszystkimzwyłonieniasięwostatnichlatachwieluróżnych
iwzględnieniezależnychośrodkówprawotwórczych.Wtymkontekściemożnamówić
omulticentrycznościsystemuprawaprzezpryzmatngeometriitrzechpłaszczyzn”5:
prawakrajowego,unijnegoorazprawatworzonegowramachsystemuRadyEuropy.
JakzatemtrafniezauważaWiesławLang,wprzypadkumulticentrycznościmamydo
czynieniazwystępowaniemnwjednymporządkuprawnymwielurównorzędnych
źródełprawanietworzącychukładuhierarchicznego(hierarchiinorm)”6.Tymczasem
dotejporypowszechnieakceptowanabyłatezaohierarchicznym,piramidalnymupo-
rządkowaniusystemuprawa7.Najogólniejmówiąc,wsystemiemonocentrycznym
normawyższegorzędustanowipodstawęobowiązywanianormyniższegorzędu,oile
zostałaustanowionaprzezorgandotegokompetentnynapodstawienormywyższej
(powiązaniadynamicznewskazującenazależnościinstytucjonalno-prawotwórcze)
oraznormaniższajestpowiązanazwyższą,jaktwierdzenieszczegółowezogólnym
(powiązaniastatycznewskazującenazależnościwobowiązywaniunormyzuwagina
jejtreść).Nieoznaczatooczywiście,żetegotypupowiązanianiewystępująobecnie,
leczraczejżeniewszystkierelacjemiędzynormamidasięuporządkowaćwoczywisty
3G.Falkner,M.Hartlapp,S.Leiber,O.Treib,Democracy,SocialDialoqueandCitizenshipinthe
EuropeanMulti-levelSystem,paperforthe1stPan-EuropeanConferenceonEuropeanUnionPolitics,
Bordeaux26-28September2002,http://www.mpi-fg-koeln.mpg.de/socialeurope/downloads/
BordeuxCitizenship.pdf;W.Kerber,AnInternationalMulti-LevelSystemofCompetitionLaws:Federalism
inAntitrust,GermanWorkingPapersinLawandEconomics2003,nr1.Pojęciemulticentryczności
systemuprawawprowadziłaE.Łętowska,Multicentrycznośćwspółczesnegosystemuprawaijej
konsekwencje,PiP2005,z.4,s.3-10;taż,MiędzyScylląaCharybdąsędziapolskimiędzyStrasburgiem
iLuksemburgiem,EPS2005,nr1,s.3-10.Jakzauważaautorka,wstąpieniePolskidoUniiEuropejskiej
spowodowało,żeinaczejpostrzeganejestuczestniczenieobywateliiorganówwładzypublicznejwkulturze
prawnejicowprostzauważalne,żecorpusiurispolonicumstałsięgenetycznieniejednorodny,ponieważ
obejmujesystemprawanarodowegoorazacquiscommunautaire.
4Zob.m.in.M.vandeKerchove,F.Ost,LegalSystem.BetweenOrderandDisorder,London1994,
passim;R.Voigt,GlobalisierungdesRechts,Entstehteine„dritteRechtsordnung”?(w:)Globalisierungdes
Rechts,red.R.Voigt,Baden-Baden1999,s.13in.;W.Cyrul,B.Brożek,Globalnysystemprawa,Studia
zfilozofiiprawa2003,t.2,s.94-109.Globalnysystemrozumianyjestjakopluralistycznakoncepcjaprawa,
wktórymkilkasystemówprawnychkoegzystujewtymsamymmomencie.Natematpluralistycznej
koncepcjiprawapisałN.MacCormick,QuestioningSovereignty.Law,State,andNationintheEuropean
Commonwealth,NewYork2001,s.94i115.
5SformułowanieużyteprzezM.SafjanapodczasKonferencjinPozycjasądówkonstytucyjnych
wnastępstwieintegracjizUE”,Bleda-Słowenia30IX-2X2004,cyt.za:P.Mikłaszewicz,Pozycjasądów
konstytucyjnychwnastępstwieintegracjizUniąEuropejską(KonferencjawBledzieSłowenia30IX–2X
2004),PiP2005,z.3,s.120.Zob.równieżA.Kustra,Wokółproblemumulticentrycznościsystemuprawa,
PiP2006,z.7,s.87in.
6W.Lang,Wokółproblemu„multicentrycznościsystemuprawa”,PiP2005,z.7,s.95.
7Wliteraturzeprzedmiotuhierarchiaprzedstawianajestwpostacirelacjiporządkującejzbiór,przy
czymchodziorelacjehierarchicznejnadrzędnościirównorzędności.Zob.szerzejK.Płeszka,Hierarchia
wsystemieprawa,Kraków1986,rozdz.4.
BartoszWojciechowski,MarekZirk-Sadowski