Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Uwagiwstępne
zzaletamiNiemców),wyciągnięteprzyjednoczesnymoddaniuPolakom
sprawiedliwościichwaleniuziomkówzato,cowichkulturzejestgod-
nympielęgnowania.Recenzentniepowstrzymujesięjednakodkrytyki
słabszychfabularniefragmentów(jaknaprzykład,rzeczywiściechyba
najmniejprzemyślanego,opisuspotkanianarratorazerudytąmylniebio-
rącympolskiezapiskizarękopiswstarożytnymjęzykuromańskim)oraz
tych,wktórychautornaruszyłgranicęówczesnychnormprzyzwoitości,
wymieniatu:zaczepianiedziewczynypodającejpiwo,zaproszenienar-
ratoradodomuprzezNiemkętużpotym,jakpoznalisięwparku,oraz
dwuznacznąsytuacjęnastatku(narratormówiwtedywięcejotym,czego
czytelnikowiniepowie,niżotym,cozdarzyłosięnaprawdę).
RecenzjatadajewyobrażeniepierwszejrecepcjiPodróżybezcelu,
którąstarsiczytelnicycenićmoglizadydaktyzm,amłodsizaniebanal-
nie,jużnietypowosentymentalnieskonstruowanescenybalansującena
granicyówczesnegotabuobyczajowego.wartozauważyć,żebliskośćdat
wydaniaPanaAntoniegoiPodróżyorazichwspólnasternowskageneza
sprawiły,iżpowieściteodsamegopoczątkuzestawianozesobą,jednak
wydajesię,iżtylkowtejjednejrecenzjitowłaśniedrugizutworówuzna-
nozawartościowszy,comogłowynikaćzjegobardziejtradycyjnegotypu
narracji.KrytykflBibliotekiPolskiej”byłwyraźnieprzeciwnypróbom
uatrakcyjnianiakonstrukcjinarracjiprzyjednoczesnymosłabianiuwia-
rygodnościfabułyiwzwiązkuztymniechętnyniektórymeksperymen-
tomnarracyjnympojawiającymsięwPanuAntonim.
BadaczehistoriiliteraturynajczęściejwspominająPodróżbezcelu
właśniewkontekścieinspiracjisternowskich,wymieniającjąobokPana
Antoniegojakomniejciekawyibardziejodtwórczyprzykładnaśladow-
nictwaSterne’a,cozauważyćmożna,zwracającuwagęnato,oilemniej
miejscapoświęcająjejwswoichanalizach.wydajesię,iżliterackawartość
PodróżymalaławporównaniuzfenomenemnietypowejnarracjiPana
Antoniego,jednakżejejrolawhistoriipowieścipolskiejmimowszystko
jestwciążpodkreślanawwiększychopracowaniachnaukowych3.
3Por.M.jasińska,Narratorwpowieściprzedromantycznej(1776-1831),
warszawa1965,s.241-242;K.wojciechowski,HistoriapowieściwPolsce.rozwój
typówiformromansupolskiegonatleporównawczem,zręk.pośm.wyd.Z.Szwey-
kowski,Lwów1925,s.186-191,s.190-191;G.Zając,Fabułapowieścipolskiego
