Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16-2-OKRESOWOŚĆFIZYCZNYCHICHEMICZNYCHWŁAŚCIWOŚCIPIERWIASTKÓW
523
16.2.3.ELEKTROUJEMNOŚĆ
Elektroujemnośćjesttowielkość—jakjużpowiedzianowp.4.7—wprowadzona
przezPaulingadlascharakteryzowaniazdolnościatomuwchodzącegowskładcząsteczki
doprzyciąganiakusobieelektronów.Należyonadowłaściwościpierwiastkówpodlega-
jącychprawuokresowości.Rozważającjejzmianywzależnościodpołożeniapierwiastka
wukładzieokresowym,możemywyciągnąćwielejakościowychwprawdzie,leczbardzo
pożytecznychwnioskówdotyczącychcharakteruwiązańchemicznychpomiędzypier-
wiastkamizajmującymiróżnemiejscawukładzie.
Wtablicy16.4przedstawionoliczbowewartościelektroujemnościułożonezgod-
niezrozmieszczeniempierwiastkówwukładzieokresowym.Zaznaczająsięwniejdwa
ogólnekierunkizmianelektroujemności.Wzrastaonawokresachodstronylewejkupra-
wej.Wzrosttenjestnajsilniejszywśródpierwiastkówgrupgłównych,wyraźniesłabszy
wśródpierwiastkówzewnętrznoprzejściowych,atylkonieznacznywśródpierwiastków
wewnętrznoprzejściowych.Wgrupachgłównychipobocznychelektroujemnośćzmniej-
szasięprzyprzejściuodpierwiastkówlżejszychdocięższych.
Wwynikutychwszystkichprawidłowościpierwiastkionajwiększejelektroujemno-
ści,takiejakfluor,tlen,azotlubchlor,znajdująsięwprawymgórnymrogutabl.16.4.
Wykazująonewyraźnewłaściwościniemetali.Pierwiastkionajmniejszychelektroujem-
nościach:frans,cez,rubidibar,zajmująnatomiastlewydolnyróg.Razemzinnymi
pierwiastkamioelektroujemnościmniejszejod1,8wykazująonewłaściwościmetali.
Pierwiastkiocharakterzepośrednimpomiędzymetalamianiemetalami,zwanepółme-
talami(bor,krzem,german,arsen,antymon,bizmut,selen,telluripolon),wykazują
elektroujemnościod1,8do2,1.Wyjątekstanowiselenoelektroujemności2,4.
Jakjużwiadomozp.4.7,pierwiastkiróżniącesięznacznieelektroujemnościąwytwa-
rzająpomiędzysobąwiązaniaodominującymudzialecharakterujonowego.Charakter
tennajsilniejsięoczywiściezaznaczawpołączeniachfluoru,atakżetlenuichloru,
zfransem,cezem,rubidem,rademibarem.WedługPaulingajednakowyudziałcharak-
terujonowegoikowalencyjnegopojawiasięwwiązaniachwtedy,gdyróżnicaelektro-
ujemnościwynosiok.1,7.
Wmiaręjakróżniceelektroujemnościpomiędzyobułączącymisiępierwiastkami
stająsięcorazmniejsze,wzrastatendencjadotworzeniasięwiązańkowalencyjnychlub
wiązańmetalicznych.Zpierwsząmożliwością,ztworzeniemwiązańkowalencyjnych,
mamydoczynieniawtedy,gdyobydwaatomywykazujądostateczniedużątendencjędo
łączeniasięzelektronami,tj.wtedygdyelektroujemnościobupierwiastkówprzekraczają
wartości1,8–1,9.Wiązaniemetalicznepowstajenatomiastwtedy,gdyelektroujemności
nieprzekraczajątejgranicy.
16.2.4.OKRESOWOŚĆWŁAŚCIWOŚCICHEMICZNYCH
Okresowośćwłaściwościpierwiastkówznajdujetakżeswojeodbiciewewłaściwo-
ściachzwiązkówchemicznych.Okresowośćtęnajłatwiejjestdostrzec,jeżelirozważamy
serięzwiązkówtegosamegopierwiastkazinnymipierwiastkami.
